چکیده:

 ژئوپلیتیک حوزه خلیج‌فارس همواره متأثر از سه کشور قدرتمند منطقه یعنی ایران، عراق و عربستان سعودی بوده است، شاهد این موضوع به‌ویژه در بیش از ربع قرن گذشته درگیری‌های خونین بین کشورهای منطقه خلیج‌فارس است که مهم‌ترین آن‌ها دو جنگ عراق علیه ایران و عراق علیه کویت و مورد تهدید واقع‌شدن عربستان سعودی بوده است. بعد از پایان جنگ ایران و عراق، حادثه 11 سپتامبر در سال 2001 (که اکثر عاملان آن از اتباع سعودی بودند)، حمله آمریکا به عراق در سال 2003 (سقوط یکی از دشمنان مهم منطقه‌ای ایران و روی کار آمدن یک دولت شیعی در این کشور)، جنگ 33 روزه لبنان در سال 2006 (پیروزی حزب‌الله شیعی) و جنگ 22 روزه غزه در سال 2008 (پیروزی نسبی حماس موردحمایت ایران)، عامل جدیدی در ترمینولوژی سیاسی جهان مطرح شد که به ژئوپلیتیک شیعه و گسترش هلال شیعی مربوط می‌شد که ملک عبدالله پادشاه اردن برای اولین بار آن را طرح کرد؛ اما از بین همه عوامل فوق سقوط صدام و تشکیل یک حکومت شیعی عربی هم‌جوار با جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین عامل نگرانی کشورهای عربی منطقه به‌ویژه عربستان سعودی بود که تأثیرات شگرفی بر روابط ریاض –تهران در وهله اول و ایران –اعراب در مرحله دوم داشته است و به نظر می‌رسد ژئوپلیتیک شیعه در جهان عموماً و منطقه خلیج‌فارس خصوصاً، موازنه قوا را (علیرغم حمایت غربی و عربی از عربستان سعودی) به نفع جمهوری اسلامی ایران و جریان مقاومت و افزایش «قدرت مازاد راهبردی» ایران تغییر داده و موجب شده است که علیرغم تلاش ایران برای وحدت اسلامی بین همه کشورهای اسلامی، ریاض به‌عنوان مدعی پرچم‌داری و نماد تسنن به‌جای رقابت به دشمنی با ایران و عراق در سطوح مختلف روی آورد، زیرا وضعیت موجود و تغییر حاکمیت در عراق را مخالف منافع ملی و راهبردی خود می‌داند. این تحقیق با توجه به حضور میدانی نگارنده در دو کشور عربستان و عراق، جلب نظر کارشناسان و مسئولان شاغل در این بخش، بررسی رسانه‌های انگلیسی و عربی و سایر منابع تهیه و تدوین‌شده است.

 فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه شامل هفت فصل می‌باشد:
فصل اول: «کلیات طرح»
فصل دوم: «مطالعات نظری (ادبیات تحقیق)»
فصل سوم: «مباحث مربوط به ژئوپلیتیک شیعه»
فصل چهارم: «سقوط صدام و تأثیرات پیرامونی تشکیل دولت جدید در عراق»
فصل پنجم: «بررسی وضعیت عربستان سعودی و ایدئولوژی وهابیت»
فصل ششم: «روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی»
فصل هفتم: «تجزیه‌ و تحلیل یافته‌ها»

نوشتن دیدگاه