چکیده:
در نظام اخلاقی نهجالبلاغه، بحث از خودشناسی و خودسازی از جایگاه قابل تأملی برخوردار است. بهگونهای که با شناخت و بهکارگیری آنها میتوان در زندگی و اخلاق فردی موفق بود و این موفقیت را به جامعه نیز منتقل نمود. در این تحقیق با نگاهی کلی به نهجالبلاغه و سایر کتب دینی و روایی، مسائلی که بر خودشناسی اثرگذار بوده و عامل رشد اخلاق شخصی و اجتماعی میباشد، استخراج شده است. بدین منظور که انسان در کنار خودشناسی به خداشناسی که از ثمرات شناخت خود است دست یابد و سپس به خودسازی اساسی و صحیح بپردازد. در خودشناسی به مسائل شناختی در قالب عناوینی همچون: مفهوم شناسی، ضرورت شناسی، مسیر شناسی، اندازهشناسی، ارزششناسی، مانعشناسی، نتیجهشناسی و هدفشناسی اشاره شده و تأثیرات آنها بر اخلاق فردی و اجتماعی لحاظ گردیده است. در بحث خودسازی نیز، مسائلی که به اصلاح و تربیت نفس کمک میکند در دو بخش اصول و مبانی ایجابی و سلبی مورد موشکافی قرار گرفته است. اخلاص، حیا، تقوا و عدالت از جمله مواردی هستند که در اصول ایجابی مورد بحث قرار گرفته و به مسائلی همچون دوری از گناه، دوری از طمع و دوری از همنشینی با اشرار در بعد مبانی سلبی اشاره شده است. همچنین مبانی ایجابی خودسازی مانند زهد، ریاضت، توبه، مشارطه، مجاهده و انفاق مورد بررسی قرار گرفتهاند.
کلیدواژهها: نفس، خودشناسی، خودسازی، نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین علی (ع)، اخلاق.
فصول پایاننامه:
این تحقیق دارای سه فصل میباشد:
فصل اول: «کلیات»
* تعریف لغوی و اصطلاحی واژگان
* فعل اخلاقی و علم اخلاق
فصل دوم: «نقش خودشناسی در اخلاق فردی و اجتماعی»
* نقش خودشناسی در اخلاق فردی
* مفهوم شناسی
* ضرورت شناسی
* مسیر شناسی
* اندازهشناسی
* ارزششناسی
* مانع شناسی
* نتیجه شناسی
* هدف شناسی
* نقش خودشناسی در اخلاق اجتماعی
* اندازهشناسی
* ارزششناسی
* نتیجه شناسی
* هدف شناسی
فصل سوم: «نقش خودسازی در اخلاق فردی و اجتماعی»
* نقش خودسازی در اخلاق فردی
* اصول ایجابی خودسازی در اخلاق فردی
* مبانی سلبی خودسازی در اخلاق فردی
* مبانی ایجابی خودسازی در اخلاق فردی
* نقش خودسازی در اخلاق اجتماعی
* اصول ایجابی خودسازی در اخلاق اجتماعی
* مبانی سلبی خودسازی در اخلاق اجتماعی
* مبانی ایجابی خودسازی در اخلاق اجتماعی
نتیجهگیری.