چکیده:
کهن‌الگو تجربیات مشترک همه انسان‌ها است که از گذشته‌ها‌ی دور در ناخودآگاه جمعی آنها باقی‌مانده است. به دلیل فراوان بودن تجربیات انسانی نمی‌توان تعداد کهن‌الگوها را مشخص کرد؛ اما شاخص‌ترین کهن‌الگوها عبارت‌اند از آنیما، آنیموس، خود، پرسونا، سایه، پیر فرزانه و مادر. ایثار یکی از مهم‌ترین کهن‌الگوها است که در ناخودآگاه جمعی بیشتر انسان‌ها نهادینه‌شده است. از دیدگاه روان‌کاوان، ایثار یکی از مکانیزم‌های دفاعی انسان در برابر خواسته‌های نهاد است که به علاقة اجتماعی منجر می‌شود. کهن‌الگوها خود را در رؤیاها، خیال‌پردازی‌‌‌ها و توهمات نشان می‌دهند. هنر و به‌ویژه ادبیات، یکی از تجلی‌گاه‌‌‌های اصلی کهن‌الگوها است. کهنالگوی ایثار و ویژگیهایش در آثار هنری فراوانی یافت می‌شوند. یکی از شخصیت‌هایی که ملازمات کهنالگوی ایثار در سرگذشت او برجسته است، حسین بن منصور حلاج است. در این نوشته، کهنالگوی ایثار را با توجه به ویژگیهایش در شخصیت حلاج، در شعر «حلاج» شفیعی کدکنی و سرودة «مرثیة حلاج» آدونیس بررسی می‌کنیم و نقدی اسطوره‌ای- کهن‌الگویی از آنها ارائه می‌دهیم.
pdf دانلود مقاله کهن الگوی ایثار با نگاهی به حلاج در اشعار شفیعی کدکنی و آدونیس (259 KB)
