چکیده
مسئلۀ مهدویت و ظهور منجی بهعنوان اصلی مسلم در اسلام، از ابعادی متفاوت مورد توجه و بررسی بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. این مقاله درصدد بررسی مباحث مهدویت با رویکردی بر آثار علامه شهید مرتضی مطهری است؛ ایشان به مسئلۀ مهدویت از بُعد تاریخی نگریسته و در بخشی از آثار خود، به مدعیان مهدویت از جمله به قیام مختار و محمد بن حنفیه، نفس زکیه و مهدی عباسی اشاره کردهاند. در راستای ادعای مهدویت، برخی از این جریانها چون «حسنیان و عباسیان» برای جلب تودههای مردمی و مشروعیتبخشی قیام خود، اقدام به جعل و تحریف احادیث در حوزۀ مهدویت کردند.
اقدامات عباسیان در این زمینه بهدلیل تدوین کتب حدیثی همزمان با خلافت عباسیان، از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ عملکرد آنان در سه بخش قابل بررسی است: الف. مهدیسازی بهشکل حمایت از مهدویت محمد بن عبدالله محض(نفس زکیه) و ادعای مهدویت برخی خلفای عباسی چون مهدی عباسی؛ ب. جعل و تحریف احادیث مهدوی در زمینۀ نسب و ویژگیهای امام زمان(عج)؛
ج. مصادره به مطلوب احادیث مهدوی همچون روایات رایات سود(خروج پرچمهای سیاه).