چکیده
تشیع در نیم قرن اول موجودیت خود یک نهضت سیاسی کاملاً عربی با تأکید بر حقانیت حضرت علی بن ابیطالب علیه‌السّلام به عنوان تنها جانشین رسول اکرم (ص) بود. از دوران امامت و خلافت حضرت علی علیه‌السّلام تا زمان وقوع واقعه کربلا در سال 61 هجری قمری شیعیان انسجام خود را حفظ کردند. پس از قیام مختار و حمایت و تبلیغ وی برای امامت و مهدویت محمّد حنیفه که در راستای اهداف سیاسی مختار صورت می‌گرفت، اولین انشعاب در تاریخ تشیع با نام کیسانیه به وجود آمد. در طی دو قرن اول هجری قمری افراد مختلفی از بین خاندان محمّد حنفیه، طالبیان، اهالی خراسان، کوفه و مدینه مدّعی امامت در مذهب کیسانی و هدایت مردم شدند که آخرین آنان فرزندان عبدالله بن عباس بودند. این مقاله به تکاپو و سیر تاریخی مذهب کیسانیه از قیام مختار بن ابی عبید ثقفی تا بهره برداری بنی عباس از جایگاه مذهب کیسانیه می‌پردازد.
واژه‌های کلیدی: امامت؛ کیسانیه؛ تشیع؛ مهدویت؛ محمّد حنفیه؛ مختار
