چکیده:
درباره شخصیت امام علی (ع) همواره دیدگاههای متفاوتی بیان شده است و این رساله با روش توصیفی _ تحلیلی به بررسی و نقد دیدگاه خاورشناسان درباره شخصیت امیرالمؤمنین علی (ع) پرداخته و شخصیت سیاسی، اجتماعی و علمی آن حضرت را از منظر خاورشناسان بررسی نموده است. منظور از شرق شناسان، گروهی از پژوهشگران و محققان غربی هستند که در مورد دین، هنر، آداب و رسوم و دیگر مسائل مربوط به خاورمیانه و شرق اروپا مطالعه و تحقیق میکنند. در حال حاضر بسیاری از دانشگاههای غربی، معمولاً در قالب تأسیس یک دپارتمان ویژه، در مورد دین اسلام و تشیع آثار علمی قابل توجهی را ارائه مینمایند. ابعاد مختلف زندگانی و شخصیت فردی امام علی (ع)، از مسائلی است که توجه خاورشناسان علاقهمند به مسائل تاریخ اسلام را همواره به خود جلب نموده است. خدمات اجتماعی علی (ع)، بهویژه رسیدگی به بیتالمال، کشتیسازی، حفر قنات، توجه به بهداشت، ساختن آسیاب، راهسازی، شهرسازی، توجه به مسائل رفاهی و اقتصادی مسلمانان، رفتار او با خلفای سهگانه و مخالفان حکومت و برخورد فکری و نظامی امام با آنان ازجمله مواردی است که مورد توجه شرق شناسان بوده است. امام علی (ع) که تربیتیافته مکتب پیامبر گرامی اسلام (ص) است، اولین ایمان آورنده به پیامبر بوده و به همین دلیل، فضایل او از اهمیت مضاعفی نزد خاورشناسان برخوردار است. بسیاری از خاورشناسان نسبت به مسأله جانشینی پیامبر اسلام (ص) تحقیق گستردهای انجام داده و در این مورد سه نظریه ارائه کردهاند؛ گروهی معتقدند که سقیفه، عاملی انحرافی در جانشینی بوده و علی (ع) جانشین حقیقی پیامبر است. گروه دیگری صرفاً دیدگاه شیعیان و اهل سنت را ابراز کرده و از خود هیچ نظری ارائه نکردهاند. گروه سوم معتقدند که پیامبر هیچ جانشینی انتخاب نکرده است. بعد علمی امام علی (ع)، جمعآوری قرآن توسط ایشان و همچنین نهجالبلاغه از دیگر مسائل مورد توجه مستشرقان درباره امام علی (ع) میباشد.
کلیدواژهها:قرآن، علی (ع)، نهجالبلاغه، مباهله، خاورشناسان، مخالفان سیاسی، اقتصاد.