چکیده:
محاربه و بغی در اسلام از مباحث مهمی است که اولی در حوزه جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی شهروندان کشور اسلامی و دومی در حوزه جرائم علیه موجودیت حکومت اسلامی در منابع فقهی مورد بحث قرار گرفته است؛ اما علی‌رغم وجود دلایل و مستندات شرعی مستقل در خصوص محاربه و بغی در منابع معتبر اسلامی، در برهه‌هایی از تاریخ نوعی امتزاج و آمیختگی در مباحث راجع به بغی و محاربه مشاهده می‌گردد که این امتزاج در قانون مجازات اسلامی هم قابل مشاهده است. به‌گونه‌ای که قانون‌گذار، علی‌رغم تأکید فراوان فقها به استقلال این جرائم، نه تنها به بغی به‌عنوان جرمی مستقل اشاره نکرده بلکه برخی مصادیق بغی را در حکم محاربه قرار داده و مجازات محارب را برای باغی مقرر کرده است و در نتیجه فقها و حقوقدانان را به چالش جدی برانگیخته است. این پژوهش با هدف شناخت ماهیت و مبانی این دو عنوان مجرمانه در فقه و حقوق صورت گرفته است و یافته‌های این تحقیق حکایت از آن دارد که جرائم مذکور عناوین مجرمانه مستقلی هستند که هم به لحاظ ارکان تشکیل‌دهنده و هم به لحاظ مبانی، دارای تفاوت هستند؛ و این تفاوت در ماهیت و مبانی این جرائم، به‌گونه‌ای مشهود است که هیچ توجیهی را برای خلط این عناوین باقی نمی‌گذارد. چرا که موضوع محاربه، امنیت و آرامش عمومی مردم است در حالی که موضوع بغی، امنیت حکومت اسلامی است و به این ترتیب این جرائم مستقل، نحوه برخورد و مجازاتی متفاوت را به دنبال خواهند داشت.
