چکیده:

گزارش‌ها و روایاتی که از زندگی نبی مکرم اسلام (ص) قبل از بعثت، در دست می‌باشد، گریبان گیر آسیب‌هایی همچون آمیختن با خرافات، داستان‌پردازی و اسرائیلیات بوده و حکایت از حضور اهل کتاب در تمام عرصه‌های آن دارد؛ لذا مانع از دست‌یابی به تصویر درستی از این دوران شده است. استفاده‌ی مؤثر از این روایات، در جهت دست‌یابی به این مهم نیازمند بررسی‌های عمیق و همه جانبه است. در این راستا، شناسایی راویان اهل کتاب و بررسی میزان حضور آن‌ها در ثبت وقایع زندگی قبل از بعثت پیامبر (ص) می‌تواند به روشن شدن برخی ابهامات در گزارش‌های آن‌ها و تکمیل مطالعات تاریخی مربوط به این دوران کمک کند. این رساله با رویکردی توصیفی و با بهره‌گیری از روش‌های کمی، از طریق سنخ شناسی راویان و روایات و مقایسه‌ی فراوانی‌ها در حوادث زندگانی قبل از بعثت پیامبر اکرم (ص)، درصدد شناسایی نقش اهل کتاب و میزان حضور آن‌ها در ثبت وقایع این دوران، در قالب جداول و نمودار است. راویان اهل کتاب وقایع زندگی قبل از بعثت حضرت محمد (ص)، جامعه‌ای 29 نفره را با نقل 451 روایت تشکیل می‌دهند که برحسب سابقه دینی خود و یا خانواده‌شان، قبل از اسلام و در هنگام نقل روایت، به چهار گروه دسته‌بندی شدند. از دیگر سو، روایات این راویان در هفت نوع دسته‌بندی شدند و در نهایت میزان فراوانی روایت‌های اهل کتاب در هر یک از موضوعات و در هر دسته از منابع تاریخی، تفسیری، سیره و حدیثی، در قالب جداول و نمودار بررسی شد. بیشترین فراوانی روایت‌های اهل کتاب، متعلق به موضوع بشارت‌های قبل از بعثت و بالاترین بسامد روایت‌های اهل کتاب از آن منابع سیره است.

نوشتن دیدگاه