چکیده:
ولایت یکی از مهمترین مباحث اسلامی است که از صدر اسلام تاکنون متفکران مختلف پیرامون آن تحقیق و تفحص کردهاند. اهمیت بحث ولایت در تمام مکاتب اسلامی قابل مشاهده است بهعنوان مثال در اندیشههای شیعه ولایت از اهمیت ویژهای برخوردار است در یک جمله میتوان گفت تشیع بدون ولایت هیچ جایگاهی ندارد یا به عبارتی میتوان مهمترین تفاوت تشیع با مکاتب اسلامی بهویژه با اهل تسنن را در مفهوم ولایت است. امام صادق (ع) بهعنوان پیشوای شیعیانکه نظرشان نظر دین و قرآن است و ابن عربی یکی از عرفای سنی مذهب و ناصبی نقش بسزایی در پیشبرد مفهوم ولایت داشتهاند. سؤال اصلی پایاننامه مطرح میکند که چه نسبتی میان اندیشههای امام صادق (ع) و ابن عربی پیرامون ولایت وجود دارد؟ یا به عبارتی ولایت از منظر امام صادق (ع) و ابن عربی دارای چه وجوه افتراق و اشتراکی میباشد؟ به نظر میرسد آرای و اندیشههای ابن عربی پیرامون ولایت با اندیشههای امام صادق (ع) اختلافات متعددی دارد و بیش از آنکه به آرای تشیع نزدیک باشد به آرای اهل تسنن نزدیک است. از سوی دیگر میتوان ابن عربی را یک ناصبی و ضد شیعه دانست در حالی که امام صادق (ع) پیشوا و امام شیعیان هستند. یکی دیگر از تفاوتهای امام صادق (ع) با ابن عربی در این است که فرمایشات ایشان نظر قرآن و دین است و ایشان معیار حقانیت هستند و بر این اساس سخنان باید بر آنها عرضه شود تا درستی و نادرستی آن مشخص شود. در این پایاننامه از روش تحلیلی و انتقادی به بررسی اندیشههای ابن عربی پرداخته میشود و اندیشههای وی با اندیشههای امام صادق (ع) که بر اساس قرآن و سنت پیامبر و در آن هیچ اشتباه و خطایی وجود ندارد، مورد مقایسه قرار میگیرد. این نوشتار مشتمل بر شش فصل است که در فصل اول کلیات تحقیق، فصل دوم ولایت و اقسام آن، در فصل سوم جایگاه ولایت در عرفان، در فصل چهارم ولایت از دیدگاه پیشوا و امام شیعیان مورد بررسی قرار گیرد. در فصل پنجم اندیشههای ابن عربی پیرامون ولایت و در فصل آخر اشتباهات و درستیهای اندیشههای ابن عربی بر اساس اندیشههای امام صادق (ع) مشخص میگردد.
کلیدواژهها: ولایت، امام صادق (ع)، ابن عربی، خاتمالاولیا، خاتمالانبیا و ناصبی.