چکیده:
اسلام به‌عنوان کامل‌ترین شریعت آیین توحیدی برای جلوگیری از نفوذ فقر و گسترش عدالت در بین مردم برنامه‌ریزی دقیق و جامعی داشته است. در برابر تمرکز قدرت و ثروت در دست عده‌ای خاص و ممتاز که به فقر، اختلافات طبقاتی مردم جامعه منجر می‌گردد اسلام با برنامه‌ریزی فقهی در قالب خمس وسیله رشد معنوی، افتتاح ابواب رزق، تقویت دین، استحکام و استقلال مکتب فکری فقه تشیع را فراهم نموده است. لیکن با وجود این دشمنان اسلام از پا ننشسته و برای انسداد تأثیرگذاری این فریضه بزرگ، با توطئه و دسیسه‌چینی و القائات شبهات فکری، در بین صفوف مسلمین به مبارزه فکری با این فریضه بزرگ برخاسته‌اند، لذا اینجاست که تلاش فقهی و مجاهدت‌های بی‌دریغ علمی فقهای بزرگ شیعه، در میادین اسلامی به ﻣﻨﺼﮥ ظهور رسیده و با توضیح و تبیین و فلسفه و احکام و تشریح و تبیین احکام مستدل در قالب کتب فقهی عمده‌ای همچون «الخمس» به حیات فکری شبهه‌افکنان و القائات آنان خاتمه می‌دهند. مع‌هذا به دلیل گستردگی ابواب مختلف فقهی مسائل و فروع آن، فقهای بزرگ شیعه به دلیل این گستردگی و مدت کوتاه عمر پربرکت خود نتوانستند به برخی از مسائل مستحدثه پیرامون این فریضه جواب دهند. پژوهش حاضر، به دلیل جدید بودن موضوع، گامی است در جهت شکوفایی و پویایی فقه شیعه که نتیجه آن چیزی جز استحکام اعتقاد فقهی، پیرامون مسئله خمس درباره پژوهش مورد نظر نمی‌تواند داشته باشد.
کلیدواژه‌ها: درآمد، مال، درآمدهای دولتی، اموال عمومی، انفاق، خمس، زمین، غنیمت.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در هفت فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* معانی لغوی _ فقهی درآمد
* معانی فقهی لغوي حقوقی مال و تقسیم‌بندی آن از جنبه‌های مختلف
* اموال دولتی
* معناي فقهی، حقوقی، فقهی انفال
* زمین و احکام فقهی آن
* معناي لغوي خمس و اصطلاح فقهی و تبیین مسائل فقهی آن
* مفهوم لغوي و فقهی غنیمت
فصل دوم: «ادله و وجوب خمس»
* کتاب خدا
* سنت قولی «گفتار ائمه معصومین و پیشوایان دینی پیرامون خمس»
* سنت فعلی «در سیره‌ی پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین امام علی (ع) درباره خمس»
* اجماع
* عقل
فصل سوم: «وجوب خمس درآمدهای دولتی (حکم وجوب خمس غنائم غیرمنقول از دیدگاه فقها مشهور)»
* قائلین به وجوب خمس غنائم غیرمنقول
* مبناي وجوب خمس غنائم غیرمنقول از دیدگاه فقها مشهور شیعه
* ادله وجوب خمس غنائم غیرمنقول
فصل چهارم: «حکم عدم خمس به درآمدهای دولتی (غنائم غیرمنقول) از دیدگاه فقها»
* قائلین به عدم وجوب خمس به غنائم غیرمنقول
* نقد ادلۀ فقهاي مشهور دربار ة خمس غنائم غیرمنقول
* مبناي عدم وجوب خمس غنائم غیرمنقول
* ادله عدم وجوب به خمس غنائم غیرمنقول
فصل پنجم: «جایگاه فقهی معادن در فقه امامیه (از نظر انفال یا متعلق معادن متعلق خمس بودن)»
* ضرورت بحث پیرامون جایگاه فقهی معادن
* نظریات فقهی حقوقی درباره معادن «دیدگاه فقها پیرامون معادن»
* مروري بر قانون انفال و رابطۀ آن با معادن از نظر حقوقی
* دیدگاه مورد پذیرش دربار ة معادن در ضمن بررسی همه دلایل چهارگانه
* راه‌های ثبوت حق ویژه بر معادن و سرچشمۀ آن
* مصارف خمس در صورت ثبوت آن از طریق حق ویژه بر معادن، توسط حاکم اسلامی
فصل ششم: «بحث پیرامون حکم خمس یا عدم خمس به درآمدهای دولتی»
* مبانی و دلیل خمس به درآمدهاي دولتی
* حدود مالکیت انفال در زمان حضور و غیبت امام معصوم در ضمن بررسی اراضی دولتی
* قاعده عدم ضمان الخراج و رابطه بین دولت و خمس و قاعد ة عدم ضمان الخراج
فصل هفتم: «پاسخ به شبهات و سؤالاتی پیرامون خمس به انضمام راهکارهایی پیرامون تقویت فریضۀ خمس»
* نظر علماي اهل تسنن و تشیع پیرامون معناي اصطلاحی خمس غنائم جنگی
* علت پرداخت خمس به سادات و تحریم زکات به آ نان
* آیا اختصاص نیمی از خمس به سادات تبعیض نیست؟
* آیا پرداخت خمس از مالیات کفایت می‌کند؟
* فرق خمس با انفال و موارد تشابه آن
* آیا خمس بر مسلمانان تحلیل شده است و شیعیان خصوصاً و مسلمانان عموماً از پرداخت خم س معاف هستند؟
* خمس را به چه کسی و چگونه باید پرداخت کرد؟
* در دوران حاکمیت ولایت مطلقه فقیه مراجع که هرکدام خود را اعلم می‌داند خمس بگیرند، بیشتر آرامش حاصل می‌شود یا وقتی که خمس را حاکم اسلامی بگیرد؟
* راهکارهایی پیرامون تقویت فریضۀ خمس
خلاصه و نتیجه‌گیري.
