چکیده:
برای آشنایی هر چه بیشتر با محتوای رساله و چگونگی ترتیب مطالب، یادآوری نکات زیر ضروری است: 1) این نوشتار شامل دو بخش و یازده فصل میباشد. بخش اول دارای سه فصل بوده و در هر یک از فصول آن، تحولات مهم حج و خانه کعبه در برهه خاصی از زمان مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم نیز شامل هشت فصل بوده و در فصول مختلف آن از احکام و آراء مشهور و مورد اتفاق مذاهب خمسه در باب حج و عمره سخن به میان آمده است. 2) به منظور جمعآوری فتاوای مشهور و مورد اتفاق مذاهب خمسه، ابتدا آراء مشهور هر یک از مذاهب اهل تسنن از کتابهای المعنی، بدایهالمجتهد و الفقه علیالمذاهب الاربعه استخراج گردید و سپس آراء مورد اتفاق مذاهب اربعه اهل سنت با فتاوای مشهور امامیه مقایسه شد و نظرات مورد اتفاق مذاهب خمسه انتخاب گردید. آنگاه برای مطمئن شدن از نتیجه کار حداقل به چهار منبع، از هر مذهب مراجعه شد. ضمناً در مواردی که اصل مسئله مورد اتفاق بود، اما در برخی از فروعات آن اختلاف شده بود، اصل مسئله در متن و فروعات آن همراه با مأخذ در پاورقی ذکر گردید. 3) در ترتیب مذاهب فقهی و منابع، از تقدم و تأخر زمانی آنها تبعیت شده و ملاک دیگری در نظر نبوده است. 4) گرچه در حج تمتع، در عمل، عمره بر حج مقدم میباشد، اما فصول مربوط به اعمال، به تبعیت از کتاب شرایع الاسلام و اکثر کتب فقهی اهل سنت، به ترتیب اعمال حج منظم شده است. 5) جهت رعایت اختصار، به تمام دلایل احکام اشاره نگردید و در استدلال به آیات و روایات تنها به نحوه استدلال مواردی که دلیل بر حکم مسئله صراحت نداشت، اشاره شد. 6) از آنجا که تنها آراء مورد اتفاق مذاهب خمسه جمعآوری شده است، از بیان شاهد صرفنظر گردید، زیرا بیان شواهد امری زائد و تکراری به نظر میرسید. 7) در ترجمه آیات از تفسیر نمونه و ترجمه تفسیرالمیزان استفاده شده است. 8) مطالب نقل قول در داخل " " و آیات و روایات همراه با ترجمه در داخل " " قرار داده شده است.
فصول پایاننامه:
این تحقیق در دو بخش ارائه شده است:
بخش اول: «حج در گسترهی تاریخ»
* فصل اول: حج و خانه کعبه در زمان ابراهیم و اسماعیل
* فصل دوم: نگرشی بر حج و خانه کعبه بعد از اسماعیل تا ظهور اسلام
* فصل سوم: حج و کعبه در صدر اسلام
بخش دوم: «احکام و آراء مشهور و مورد اتفاق مذاهب خمسه در باب حج و عمره»
* فصل اول: حج، شروط و انواع آن
* فصل دوم: احرام
* فصل سوم: وقوف
* فصل چهارم: مناسک منی
* فصل پنجم: طواف
* فصل ششم: سعی
* فصل هفتم: عمره
* فصل هشتم: خاتمه.