چکیده:

 قرآن نخستین و مهم‌ترین منبع استنباط فرامین شرع می‌باشد. در این تحقیق آنچه آیات احکام حج نسبت به آن نص بوده و یا مُشعر به آن است از دیدگاه فقهای امامیه و اهل سنت بررسی شده است. طبق نظر فقهای امامیه و اهل سنت با استناد به آیه 97 سوره آل‌عمران، انجام حج در صورت حصول شرایط واجب است، اما در اینکه منظور از «سبیل و استطاعت» چیست بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. فقهای امامیه و حنبلیه متفق‌القول هستند به دلیل اجماع وجوب حج فوری است و دلیل این فوریت آیه قرآن نیست، اما شافعیه و مالکیه حج را واجب فوری نمی‌دانند فقهای امامیه و شافعیه با استناد به آیه 196 سوره بقره، عمره را نیز مانند حج در صورت حصول شرایط واجب می‌دانند، اما حنفیه و مالکیه عمره را سنت مؤکد می‌دانند و معتقدند این آیه دلالتی بر وجوب عمره ندارد، حنابله نیز عمره را فقط بر غیر اهل مکه واجب می‌دانند. به دلیل آیه 197 سوره بقره، حج واجبی است که دارای وقت معین است اما عمره اختصاص به زمان معینی ندارد. با توجه به اختلاف نظراتی که در برخی موارد وجود دارد مثلاً با استناد به آیه 29 سوره حج، طواف واجب است، فقهای امامیه طواف نساء را از طواف‌های واجب حج و عمره می‌دانند، اما از نظر فقهای اهل سنت این طواف تشریع نشده است نه به‌عنوان واجب و نه به‌عنوان مستحب. از دیدگاه فقهای امامیه، شافعیه مالکیه و حنابله عقد نکاح محرم به دلیل آیه 197 سوره مائده، باطل است اما حنفیه نکاح در حال احرام را جایز دانسته است؛ اما بین فقهای مذاهب خمسه در مورد انواع حج، وجوب سعی، وجوب طواف، وقوف در عرفات و مشعر و وجوب هدی و به‌طورکلی ارکان و اصول حج اتفاق نظر وجود دارد.

نوشتن دیدگاه