چکیده:

 از اموری که از دیرباز اندیشمندان اسلامی به آن توجه نموده‌اند، خوف و رجاء است. علمای اخلاق در این زمینه به فلسفه نیاز بشر به این امر، در حرکت تکاملی او به‌سوی معنویت پرداخته‌اند و حکم و رمز و راز اثرگذاری آن را بر افکار و انگیزه‌های آدمی در سیر اخلاقی او بیان نموده‌اند. در این نگاه تبیین مفهوم و حقیقت خوف از خداوند و آشکار ساختن تفاوت آن با انواع خوف‌های مذموم که از صفات اخلاقی ناپسند به مار می‌آید، همچنین تبیین مفهوم و حقیقت امید به خداوند و برشمردن تفاوت آن با امیدهای کاذبی به منشأ آن خودخواهی و غرور و رخوت است، از مسائلی است که در این عرصه مورد بحث قرار گرفته است. از سوی دیگر تعارضی که در نگاه اول بین این دو صفت به نظر می‌رسد جمع آن را ناممکن و قرار گرفتن آن دو در نهاد آدمی از مقوله جمع بین اضداد می‌نمایاند. با این بیان این حقیقت که هدف غایی در آموزه‌های دین که برگرفته از قرآن و احادیث معصومین (ع) است. قرار گرفتن انسان مؤمن در جایگاهی بین خوف و رجا است، آشکار می‌شود که هدف آن است که چنان خوفی در انسان ایجاد شود که ضمن بازداشتن او از معصیت وی را ناامید نسازد و چنان امیدی در او پدید آورد که ضمن پویایی در حرکت به‌سوی کمالات مغرور ننماید. افزون بر آن از بررسی آیات و روایات چنین برمی‌آید که سنجش درجات انسان‌ها در ایمان و عبادت همه به درجات خوف و رجاء آن‌ها برمی‌گردد. در این پژوهش به مفهوم حقیقت خوف و رجاء از نگاه قرآن و روایات و چگونگی جمع این دو صفت در وجود انسانی و همچنین مراتب و درجات آن پرداخته شده است.

 فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در هشت فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مفهوم شناسی»
فصل دوم: «خوف و رجاء از منظر قرآن و روایات»
فصل سوم: «اقسام خوف و رجاء»
فصل چهارم: «آثار و درجات خوف و رجاء»
فصل پنجم: «خوف و رجاء در پرتو اوصاف الهی»
فصل ششم: «موازنه بین خوف و رجاء»
فصل هفتم: «نقش خوف و رجاء در رسیدن به کمال معنوی»
فصل هشتم: «بررسی شبهات»
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه