چکیده:

 تزکیه از بنیادی‌ترین مباحثی است که در نهج‌البلاغه بدان پرداخته شده است. امام علی (ع) در جای‌جای نهج‌البلاغه، در آستانه جنگ، در بستر بیماری، در مسجد در بازار و ... همواره مردم را به رعایت اخلاق دعوت می‌نماید. تزکیه به‌عنوان هدف و خلاصه کار تمامی انبیاء همواره مورد توجه بوده است و می‌توان آن را یکی از اهداف اصلی بعثت انبیاء دانست. پیامبر اکرم فرموده‌اند: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» همانا من برای تکمیل نیکویی‌های اخلاق مبعوث شده‌ام. از این حدیث شریف مشخص می‌شود که تزکیه اصل مشترکی است که در همه شرایع وجود دارد و پیامبر اسلام (ص) برای به کمال رساندن آن مبعوث شدند و اخلاق همان چیزی است که زیربنای رفتارهای اجتماعی را تشکیل می‌دهد، لذا تزکیه اصل مسلم انسان‌سازی است که باید به آن اهمیت ویژه داد. مسلماً در تزکیه انسانی بر دو اصل کسب فضایل و ترک رذایل مورد مهم در فرموده‌های امام علی (ع) در خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها است، زیرا نهج‌البلاغه مشحون از فرموده‌های گهربار حضرت در مورد اخلاق در زندگی است. امام ابتدا باید بدانیم تزکیه به چه معناست و واژه‌های مترادف آن‌که در این تحقیق استفاده می‌شود چیست؟ سپس واژه تزکیه در قرآن کریم بررسی می‌شود و در فصول بعدی به بررسی نیکویی‌ها و زشتی‌های اخلاق در متون روایی پرداخته شده است.

نوشتن دیدگاه