چکیده:
یکی از مباحث بسیار مهم که آثار تربیتی و عقیدتی متعددی بر آن مترتب است و نقش اساسی در زندگی انسان دارد موضوع هدایت و ضلالت میباشد. پژوهشی که در پیش رو دارید در پی تبیین معنا، مراتب و اقسام هدایت و ضلالت است. بهعلاوه به عوامل و موانع هدایت و همچنین ویژگیهای مهتدین و مضلین پرداخته میشود. علاوه بر این نقش اختیار انسان و فاعلیت خداوند در هدایت و ضلالت نیز تبیین میگردد. پس از بررسی موارد فوق به این نتیجه رهنمون شدیم که اعتقادات و اعمال بر طبق تعالیم وحیانی مشمول هدایت الهی قرار گرفتن انسان میشود و تبعیت از هوای نفس و جهل سبب گمراهی انسان میگردد. همچنین هدایت و ضلالت صفت ذات نیستند و در مقام فعل، ضلالت امری است عدمی، ولی از آنجا که این انتخاب با اراده خود انسان است و این اراده را خداوند در اختیار او قرار داده است، ضلالت به خداوند نسبت داده میشود. روش تحقیق در این پایاننامه، کتابخانهای میباشد.
کلیدواژهها: حکمت متعالیه، ضلالت، هدایت.
فصول پایاننامه:
این تحقیق دارای شش فصل میباشد:
فصل اول: «طرح تحقیق»
فصل دوم: «هدایت و ضلالت در تفسیر، کلام و حکمت»
* مقدمه
* هدایت و مشتقات آن در قرآن
* معانی هدایت در کتب تفسیر
* ضلالت و مشتقات آن در قرآن
* معانی ضلالت در کتب تفسیر
* معانی هدایت و ضلالت در نزد متکلمین
* معانی هدایت و ضلالت از منظر حکمت متعالیه
* نتیجهگیری
فصل سوم: «مراتب و اقسام هدایت و ضلالت»
* مقدمه
* نظر صدرالدین شیرازی در اقسام و مراتب هدایت
* مراتب هدایت
* علت نیاز انسان به هدایت و هدایتگر
* نظر علامه طباطبایی در اقسام هدایت
* نظر استاد مطهری در مورد هدایت الهی
* نظر آیتالله جوادی آملی در مورد هدایت الهی
* دیدگاه آیتالله سبحانی در مورد اقسام هدایت
* اقسام ضلالت
* نتیجهگیری
فصل چهارم: «عوامل و موانع هدایت»
* مقدمه
* عوامل هدایت
* عوامل ضلالت (موانع هدایت)
* نتیجهگیری
فصل پنجم: «ویژگیهای مهتدین و مضلین»
* مقدمه
* ویژگیهای مهتدین
* ویژگیهای مضلین
* نظر صدرالمتالهین درباره طریق نیل به کمال و انسان کامل
* ویژگیهای انسان ایدئال، هدایت یافته و کامل
* نتیجهگیری
فصل ششم: «فاعلیت خداوند و اختیار انسان در هدایت و ضلالت»
* مقدمه
* دیدگاه محدثان اهل سنت در اراده مطلقه الهی و آزادی اراده انسان
* دیدگاه معتزله
* دیدگاه اشاعره
* دیدگاه متکلمان امامیه
* حکمت متعالیه صدرالمتالهین
* تبیین قول حق درباره اراده مطلقه حقتعالی و آزادی اراده انسان
* نقش خداوند در هدایت و ضلالت
نتیجهگیری.