چکیده:
در این پژوهش موضوع تواضع و تکبر در قرآن و حدیث مورد بررسی قرار گرفته که دارای پنج فصل میباشد. فصل اول مربوط به کلیات تحقیق است که در آن به تبیین تحقیق، پیشینه تحقیق، اهمیت و ضرورت تحقیق،روش تحقیق، سؤالهای تحقیق،مفهوم شناسی تواضع و تکبر و واژههای آنها و جایگاه تواضع و تکبر در نظام اخلاقی اسلامی ذکر کردهایم. در فصل دوم به اقسام و مصادیق تواضع و تکبر پرداخته شده است که منجمله تواضع و تکبر در برابر خداوند و مصادیق آنها و تواضع و تکبر پرداخته شده است که منجمله تواضع و تکبر در برابر خداوند و مصادیق آنها و تواضع پیامبر اسلام در برابر مردم و مصادیق آنها را ذکر کردیم؛ اما در فصل سوم عوامل پیدایش تواضع و تکبر را بیان کردیم که از آنها و نیز توضیح مختصری میدهیم عوامل تواضع، شناخت فلسفه آفرینش، عبودیت و شکر به شاهد نعمت را بر اساس آیات و روایات مورد تحقیق قرار دادیم؛ اما در فصل چهارم آثار تواضع و تکبر در زندگی اجتماعی و فردی از دیدگاه قرآن و حدیث مورد بررسی قرار گرفته که از آن جمله ارتباط به خدا و رفعت و بلندی در دانش بهعنوان تواضع و جلب محبت مردم و ادب احترام به دیگران را و همچنین تکبر فردی و اجتماعی منوط از مقام ولایش و محرومیت از علم و حکمت غیر ذلک در آیات و روایات بررسی کردیم؛ اما در فصل پنجم به روش ایجاد تواضع و از بین بردن تکبر که مشتمل بر این مطلب که روش علمی معرفت نفس و روش عملی آن را با تمسک به آیات و روایات بررسی کردیم نیز جمعبندی، نتیجهگیری، توصیه و پیشنهادات را در فصل فوق بیان نمودیم.
فصول پایاننامه:
این تحقیق دارای پنج فصل میباشد:
فصل اول: «کلیات»
* مبحث اول: مفهوم شناسی تواضع
جایگاه تواضع در نظام اخلاقی انسان
* مبحث دوم: مفهوم شناسی تکبر
جایگاه تکبر در نظام اخلاقی اسلام
فصل دوم: «اقسام تواضع و تکبر و مصادیق آنها»
* مبحث اول: اقسام تواضع و مصادیق آن
تواضع در برابر خدا
تواضع پیامبران در برابر مردم و جامعه
* مبحث دوم: اقسام تکبر و مصادیق آن
تکبر در برابر خدا
تکبر در برابر پیامبران
تکبر در برابر همنوعان
فصل سوم: «عوامل و موجبات تواضع و تکبر»
* مبحث اول: عوامل و موجبات تواضع
* مبحث دوم: عوامل و موجبات تکبر
فصل چهارم: «آثار تواضع و تکبر در زندگی فردی و اجتماعی انسان»
* آثار تواضع در زندگی فردی انسان
* آثار تواضع در زندگی فردی و اجتماعی
* آثار تکبر در زندگی فردی انسان
* آثار تکبر در زندگی اجتماعی انسان
فصل پنجم: «روشهای ایجاد تواضع و از بین بردن تکبر»
* روشهای علمی ایجاد تواضع
* روشهای عملی ایجاد تواضع
جمعبندی و نتیجهگیری.