چکیده:
اعتدال و میانه‌روی از اصول مهم و ریشه‌داری است که حضرت علی (ع) در کتاب پر ارج نهج‌البلاغه به آن پرداخته است. در این رساله، اعتدال از جهات مختلف اعم از قلمرو فردی و اجتماعی بررسی شده است. قلمرو فردی اعتدال شامل اقوال، کردار، راه رفتن، سخن گفتن، محبت به خانواده و امور عبادی است. در حوزه‌ی اجتماعی نیز به اعتدال در حقوق، برخوردهای دوستانه، روابط خصمانه، اخلاق اجتماعی، اعتدال سیاسی و حکومتی پرداخته شد. در ادامه به تأثیرات ایجابی اعتدال همانند؛ سعادت، آرامش، رهایی از فقر و گشایش در امور و در باب تأثیرات سلبی عدم اعتدال، همچون افراط، تفریط، انحراف، اسراف، تعدی و قدرت‌طلبی مورد بررسی قرار گرفت. سپس به اسباب و عوامل توسّل به صفت اعتدال همانند تقوی، یاد مرگ، صبر و استقامت و زهد بیان شد. نتایج پژوهش نشان داد که اعتدال، بستر همه‌ی کمالات انسانی و زمینه‌ساز مدینه‌ی فاضله می‌باشد که با رعایت هرچه‌تمام‌تر آن از آسیب-های فکری، فرهنگی، رفتاری و ... مصون می‌مانیم و همچنین گذرگاه مطمئن و آزمایش شده‌ای برای رشد موزون و هماهنگ تمام ابعاد شخصیتی بشراست.
کلیدواژه‌ها: اعتدال، نهج‌البلاغه، امام علی (ع).
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق دارای چهار فصل می‌باشد:
فصل اول: «حقیقت اعتدال»
فصل دوم
* وجوه فردی اعتدال
* وجوه اجتماعی اعتدال
فصل سوم
* تأثیرات ایجابی اعتدال
* تأثیرات سلبی عدم اعتدال
فصل چهارم
* زهد
* سماحت
* تقوای الهی
* قناعت
* یاد مرگ
* صبر و استقامت
نتیجه‌گیری.
