چکیده:

 سؤال اساسی که منجر به شکل‌گیری این پژوهش شد، ابن بود که امویان چه سیاست‌هایی در قبال موالی پیش گرفتند که باعث نارضایتی آن‌ها شرکت در قیام‌های ضد اموی شد؟ فرضیاتی که در این تحقیق مطرح می‌شود، یکی اینکه به نظر می‌رسد در آن روزگار موالی از لحاظ اوضاع اقتصادی شرایط نامناسبی را سپری می‌کرده‌اند و از لحاظ اجتماعی نیز وضعیت مشابه و شاید بدتری داشته‌اند. روشی که برای استخراج مطالب در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته، روشی پژوهشی، تاریخی و کتابخانه‌ای است که نوعی مشاهده غیرمستقیم زمان گذشته بر اساس متون تاریخی است. در اینجا محقق به نقد و بررسی نوشته‌ها در کتب مختلف پرداخته و اگر مطلبی در چند کتاب ذکر شده، نوشته شده و نظرات موافق و مخالف از همدیگر جدا شده است. خود متن شامل مدخل و سه بخش و هر بخش، دو فصل و نتیجه‌گیری و فهرست منابع و مأخذ می‌باشد. در مدخل به طرح مسئله و فرضیات و منبع شناسی پرداخته شده، در بخش اول، فصل اول به بررسی مفهوم ولاء در جاهلیت و در فصل دوم به اوضاع موالی در دوره پیامبر و خلفای راشدین (41-1 ه.ق) پرداخته شده است. در بخش دوم به اوضاع سیاسی امویان و سیاست‌های آن‌ها در قبال موالی اشاره شده است و در بخش سوم مبحث اصلی پژوهش یعنی اوضاع اقتصادی و سیاسی موالی بررسی شده است. در آخر نیز نتیجه‌گیری و فهرست منابع و مأخذ آورده شده است. یافته‌های اساسی پژوهش عبارتنداز: 1) خلفای اموی درک درست و واقعی از دین اسلام نداشتند و آن را در حد فهم خود تفسیر می‌کردند. 2) امویان نخستین بنیان‌گذاران تبعیض نژادی در اسلام بودند و این طرز تفکر را در جهان اسلام و بخصوص در ارتباط با موالی ترویج کردند. 3) موالی به دلیل فشارهای مالیاتی، اقتصادی و اجتماعی که از امویان دیدند، نقش مهمی در سقوط این دولت داشتند. 4) شرکت موالی در قیام‌های ضد اموی نتیجه عملکرد این سلسله در قبال آن‌ها بود.5) اصلی‌ترین عامل نارضایتی موالی و شرکت در قیام‌های ضد اموی، عامل اقتصادی بوده است. 6) سقوط دولت اموی در سال 132 ه ق با دخالت مستقیم موالی صورت گرفت.

کلیدواژه‌ها:موالی، امویان، قیام‌ها، تبعیض نژادی.

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در سه بخش تدوین شده است:
بخش اول: «موالی در قبل از اسلام (زمان جاهلیت) و صدر اسلام (زمان پیامبر و خلفای راشدین)»
* فصل اول: موالی در قبل از اسلام (دوران جاهلیت)
* فصل دوم: موالی در صدر اسلام (زمان پیامبر و خلفای راشدین سال 41_1 ه. ق)
بخش دوم: «خلفای اموی و سیاست‌هایشان در قبال موالی»
* فصل اول: خلفای اموی از معاویه تا مروان حمار (132_41 ه. ق)
* فصل دوم: سیاست‌های حکومت اموی در قبال موالی
بخش سوم: «اوضاع اقتصادی و سیاسی»
* فصل اول: اوضاع اقتصادی
* فصل دوم: اوضاع سیاسی (قیام‌ها و شورش‌ها)
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه