چکیده:
حقالله و حقالناس از جمله مفاهیمی هستند که بهطور پراکنده، در مباحث گوناگون فقهی و حقوقی مطرح شدهاند. تشخیص و تفکیک این دو مفهوم از یکدیگر، آثار و نتایج متفاوتی در مسائل مختلف، به ویژه در حوزهی حقوق کیفری و جزایی به دنبال خواهد داشت. بیشترین کاربرد این دو مفهوم در مباحثی نظیر ادلهی اثبات دعوا، آیین دادرسی، اجرای مجازات و گذشت از مجازات مجرم میباشد. برای اثبات جرایم حقاللهی، سختگیری بیشتری (نسبت به جرایم حق-الناسی) در نظر گرفته شده است. بارزترین تفاوت حقالله و حقالناس از نظر آیین دادرسی، لزوم مطالبهی شاکی خصوصی در دعاوی که جنبهی حقالناسی دارند و عدم لزوم آن در جرایم حقاللهی میباشد. در اجرای مجازات، حقالله از تخفیف و تسهیل بیشتری برخوردار است. اجرای کلیهی مجازاتهای شرعی بر عهدهی امام و ولی امر (کسی که او به این کار می-گمارد) است. البته در موارد حقالناسی، اذن صاحب حق برای اجرای مجازات لازم است. در حقوقالناس، بخشش جز از سوی صاحب حق و با اجازه او جایز نیست؛ بنابراین، توبه نیز تأثیری در ساقط شدن چنین گناهانی ندارد؛ اما در حقوقالله، حاکم در شرایطی میتواند مجرم را ببخشد. این تحقیق، مشتمل بر چهار بخش است: بخش اول، کلیات بحث و موضوع شناسی تحقیق است. بخش دوم، حقالله و حقالناس در باب قضا و شهادات؛ بخش سوم، حقالله و حقالناس در باب حدود و تعزیرات و بخش چهارم، حقالله و حقالناس در باب قصاص و دیات را مورد بررسی قرار میدهد.
کلیدواژهها:حق، حقالله، حقالناس، حقوق عمومی، حقوق خصوصی، جرایم قابلگذشت، حدود، تعزیرات، قصاص، دیات.
فصول پایاننامه:
این پژوهش در چهار بخش ارائه شده است:
بخش یک: «کلیات و مفاهیم»
* فصل یکم: شناخت واژهی حق
مبحث یک: معنای حق
مبحث دو: بررسی ماهیت حق
مبحث سه: آثار حق
مبحث چهار: ارکان حق
مبحث پنج: تقسیمات حق
* فصل دوم: شناخت حقالله و حقالناس
مبحث یک: مفهوم حقالله و حقالناس و اقسام آن
مبحث دوم: مفاهیم حقوقی مشابه حقالله و حقالناس
مبحث سه: ملاک و ضابطهی کلی حقالله و حقالناس
مبحث چهار: حقالله و حقالناس در آیات و روایات
مبحث پنج: ویژگیهای حقالله و حقالناس
مبحث شش: آثار و احکام حقالله و حقالناس
بخش دوم: «حقالله و حقالناس در باب قضا و شهادات»
* فصل یکم: حقالله و حقالناس در باب قضا
مبحث یک: تفاوت حقالله و حقالناس در اثبات دعوا
* فصل دوم: حقالله و حقالناس در باب شهادات
مبحث یک: تفاوت حقالله و حقالناس در شهادات و آیین دادرسی
بخش سوم: «حقالله و حقالناس در باب حدود و تعزیرات»
* فصل یکم: حقالله و حقالناس در باب حدود
مبحث یک: معنای حد
مبحث دو: کیفیت جنبهی حقاللهی و حقالناسی در حدود
مبحث سه: اثبات حدود
مبحث چهار: اجرای حدود
مبحث پنج: گذشت در حدود
مبحث شش: شفاعت در حدود
مبحث هفت: تعدد جرم در حدود
مبحث هشت: تکرار جرم در حدود
مبحث نه: توبه مجرم در حدود
* فصل دوم: حقالله و حقالناس در باب تعزیرات
مبحث یک: معنای تعزیر
مبحث دو: کیفیت جنبه حقاللهی و حقالناسی در تعزیرات
مبحث سه: اثبات تعزیرات
مبحث چهار: اجرای تعزیرات
مبحث پنج: گذشت در تعزیرات
مبحث شش: شفاعت در تعزیرات
مبحث هفت: تعدد جرم در تعزیرات
مبحث هشت: تکرار جرم در تعزیرات
بخش چهار: «حقالله و حقالناس در باب قصاص و دیات»
* فصل یکم: حقالله و حقالناس در باب قصاص
مبحث یک: معنای قصاص
مبحث دو: کیفیت جنبه حقاللهی و حقالناسی در قصاص
مبحث سه: اثبات قصاص
مبحث چهار: استیفای قصاص
مبحث پنج: سقوط قصاص
مبحث شش: تعدد جرایم مستوجب قصاص
مبحث هفت: تکرار جرم مستوجب قصاص
مبحث هشت: توبه قاتل
* فصل دوم: حقالله و حقالناس در باب دیات
مبحث یک: معنای دیه
مبحث دو: کیفیت جنبه حقاللهی و حقالناسی در دیات
مبحث سه: اثبات دیه
مبحث چهار: استیفای دیه
مبحث پنج: سقوط دیه
مبحث شش: مجازات تعزیری برای جانی پس از سقوط دیه
مبحث هفت: تعدد جرایم مستوجب دیه
مبحث هشت: تکرار جرم مستوجب دیه
نتیجه.