چکیده:
عفو و مجازات، از شاخصههای مهم و ویژگیهای کاربردی در عرصه حکومتداری حضرت علی (ع) است که در کتاب گرانبهای نهجالبلاغه به آن پرداخته است، در این رساله سعی شده با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی با تکیه بر دیدگاه امیرالمؤمنین علی (ع) عفو و مجازات در تمامی جهات اعتقادی و معنوی، فردی و اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، مورد بررسی قرارگرفته شود. جایگاه عفو و مجازات از دیدگاه قران، تعیین حدود الهی در ابعاد اعتقادی و معنوی عفو و مجازات، آثار دنیوی و اخروی و قلمرو فردی عفو و مجازات شامل گفتار و رفتار، توجه به اثرگذاری آن در حوزه فردی و اجتماعی و دعوت به اصلاح اندیشه ازنظر اجتماعی و ترویج تفکر عفو و گذشت در ساختار زندگی و در حوزه اجتماعی برای ایجاد وحدت و انسجام مسلمین، تأثیرات عفو و مجازات در اصلاح روابط اجتماعی، اعتدال در عفو و مجازات برای اثرگذاری، توجه داشتن به عفو توأم با توانایی و اقتدار، تأثیرات ایجابی عفو و مجازات در تغییر رفتار فردی و اجتماعی و در باب تأثیرات سلبی، قاطعیت در اجرای حدود الهی در بحث مجازات و همچنین تنوع در نوع مجازاتهای امام علی (ع) و در نظر گرفتن جنبههای تأدیبی و تربیتی با هدف اصلاح و اجرای عدالت و جلوگیری از انحراف و ظلم و ستم در جامعه صورت پذیرفته است، سپس بهعنوان نمونه برخی از رفتارهای امام با کارگزاران حکومتی در نهجالبلاغه برای عبرتآموزی در بحث عفو و مجازات بیان شده است، در این پایاننامه عفو، مبنای مدارا و گذشت از خطا و لغزش انسانها و همچنین مجازات، عامل بازدارنده در جهت عبرت گیری سایرین به گونههای مختلف مورد بررسی قرارگرفته است.