چکیده:
میانه‌روی و دوری از افراط و تفریط از مسائل مهم و اساسی در هدایت انسان‌ها و اداره کردن کارها می‌باشد تا جایی که در اندیشه حضرت علی جاده حق و مسیر هدایت بر آن پایدار و استوار است و قرآن و سنت پیامبران به آن‌ها سفارش و توصیه می‌کند. اعتدال و اعتدال‌گرایی در تمام شئون انسان کاربرد دارد و در سخنان بزرگان دین و قرآن آمده است. در بعد تکوین جهان آفرینش با همه اختلافات و تفاوت‌ها بر اساس اعتدال شکل گرفته تا نظام احسن در پرتو اعتدال به بهترین وجه به حیات خود ادامه دهد. از دیگر سو، خلقت انسان که جزئی از جهان آفرینش است نیز بر اساس اعتدال شکل گرفته است. از آنجایی که انسان برای طی مسیر کمال به الگو نیاز دارد. الگوی انسان نیز باید از جهت روحی و جسمی دارای اعتدال باشد تا بتواند جامعه را در سمت و سوی تعالی قرار دهد و انسان‌ها را به صراط مستقیم سوق دهد. لازمه این مطلب آن است که الگوی انسان دارای دو بعد فردی و اجتماعی دارای آموزه‌هایی باشد و خود این مسیر را طی کرده باشد. از این‌رو نگارنده در این پایان‌نامه سعی بر آن دارد که بر اساس آموزه‌های حضرت علی 7 با تکیه بر نهج‌البلاغه که خود داعیه‌دار پرچم اعتدال و اعتدال‌گرایی است به بررسی زوایای پنهان این موضوع پرداخته و اعتدال را از بعد تکوین که خود شامل خلقت انسان و نظام آفرینش می‌شود و نیز از آنجایی که اسلام دین قیم و معتدلی است به بررسی اعتدال در بعد تشریع از منظر فردی و اجتماعی بپردازد تا مشخص شود انسان‌هایی که روی خط اعتدال حرکت می‌کنند و از افراط و تفریط و تندروی‌های بی‌خردانه و کوتاهیها و سستی‌های جاهلانه دوری می‌کنند، در صراط مستقیم هستند و نیز در آخر به آثار رعایت اعتدال و عدم رعایت از منظر آن حضرت پرداخته تا زوایای این موضوع روشن شود.
