چکیده:
هرچند مغولها با وحشیگری خود بسیاری از شهرها و روستاها، مراکز علمی، کتابخانههای وابسته تاریخی را به کام نابودی کشاندند؛ اما به لحاظ روحیه تسامح مذهبی قالب مغولان راه را برای رشت و توسعهی فرقههایی که بیش از آن تحتفشار بودند باز کرد و این بهترین زمان برای علما و بزرگان شیعه امامیه بود که از این فرصت بهدستآمده نهایت بهره را برده و با نزدیکی به دربار ایلخانی مغول، راه را برای گسترش تشیع بیشازپیش آماده سازند. علاوه بر آن سقوط خلافت عباسی توسط هلاکوخان مغول به روند گسترش شیعیان امامیه کمک بارز و آشکار میکرد و سپس از آن بود که شیعیان راحت توانست به گسترش مذهب خود بپردازند. خواجهنصیرالدین طوسی، سید تاجالدین ساوجی و سایر بزرگان دیگر چنان خود را به ایلخانان نزدیک نمودند که زمینه را برای گرایش برخی از این خانان، ازجمله غازان خان و الجایتو را به تشیع امامیه فراهم نمودند. درک رسمی شدن تشیع امامیه در دوران کوتاهی، سلطان محمد خدابنده (الجایت) عملی شده، اما نتیجه همین زمان کوتاه بهقدری عظیم و درخور توجه بود که راه را به عالمان شیعی نشان داد و پسازآن بود که آنها باانگیزهی بیشتری به نشر عقاید شیعی پرداخته و با نوشتن کتب متعدد نتوانست به مبانی فکری تشیع سروسامان دهد.
کلیدواژهها: تشیع امامیه، مغول، خلافت عباسی، ایلخانان، دیوانسالاران شیعه.
فصول پایاننامه:
این پایاننامه شامل پنج فصل میباشد:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «نگاهی به تاریخچه تشیع در ایران پیش از حمله مغول»
* معنی لغوی تشیع
* پراکندگی جغرافیایی شیعیان از قرون اولیه اسلام تا آستانه حمله مغول
فصل سوم: «حمله مغول و پیامدهای آن برای تشیع»
* روند حملات مغول تا براندازی خلافت عباسی
* مذهب مغولان در هنگام هجوم به ایران
* رویکرد شیعیان در قبال حملة مغول به بغداد
* واكنش شیعیان حله در قبال حمله هولاكوخان به بغداد
فصل چهارم: «عوامل گسترش تشیع در عصر ایلخانان»
* روابط ایلخانان با شیعیان از هلاکوخان تا غازانخان
* تشیع از غازانخان تا سقوط ایلخانان
فصل پنجم: «علما و نخبگان علمی و فکری در دوره ایلخانی»
نتیجهگیری.