چکیده:
اولین رویکرد به تاریخ‌نویسی در میان مسلمانان را می‌توان در گرایش آن‌ها به سیره‌نویسی مشاهده کرد و تاریخ‌نگاری با موضوعِ پرداختن به سیره و مغازی حضرت محمد (ص) به‌عنوان مهم‌ترین شخصیت تاریخی- مذهبی در میان مسلمانان آغاز شد. در ادامه سیر سیره‌نویسی، در اوایل قرن سوم هجری به مرحله‌ای می‌رسیم که توجه به سیره پیامبر (ص) در قالبی جدید روی می‌نماید. از این زمان و تحت تأثیر شرایط فکری به وجود آمده در جوامع اسلامی، برخی از اصول و فروع دین به‌ویژه توحید، نبوت و معاد مورد انکار بعضی از افراد و گروه‌ها قرار گرفت. در نتیجه این وضعیت، کتاب‌هایی به نگارش درآمدند که هدف عمده در تألیف آن‌ها اثبات پیامبری حضرت محمد (ص) بر اساس معجزاتش بود. این کتاب‌ها توسط طیف‌های مختلفی از اندیشمندان اسلامی به وجود آمدند؛ فیلسوفان اسماعیلی، محدثان، دبیران حکومتی، ائمه زیدی و... دلایل النبوه‌ها که امروزه بسیاری از آن‌ها از میان رفته است، چهره سیره نگاری را تا حدودی مخدوش کرده و رویه‌ای اغراق‌آمیز بر آن کشیده است. این آثار تا به امروز در محدوده تاریخ‌نگاری اسلامی مطرح نشده‌اند. در این پژوهش سعی بر آن بوده است تا در فاصله زمانی آغاز قرن سوم که زمان شروع نگارش‌های مستقل در زمینه‌ی تاریخ‌نگاری است تا نیمه قرن ششم هجری با معرفی نویسندگان این آثار، معرفی کتاب‌ها و محتوایشان و بررسی زمینه‌های به وجود آمدن آن‌ها و همچنین چگونگی نگارش این آثار توسط نویسندگان شیعه و سنی گامی در معرفی این رشته از سیره نگاری به دنیای تاریخ‌نگاری اسلامی برداشته شود.
کلیدواژه‌ها:دلایل نگاری، دلایل النبوه، رسول خدا (ص)، معجزه، تاریخ‌نگاری.
فصول پایان‌نامه:
این پژوهش در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «دلایل نگاری و جایگاه آن در تاریخ‌نگاری اسلامی»
فصل سوم: «دلایل نگاری از ابتدا تا نیمه‌های قرن ششم هجری»
فصل چهارم: «مقایسه کتب دلایل».
