چکیده:

 امامت و ولایت یکی از مسائل مهم اعتقادی به شمار می‌رود که از صدر اسلام تاکنون تلاش‌های بسیاری در اثبات آن صورت گرفته است و یکی از شیوه‌های مهم در این زمینه، بهره‌گیری از آیات قرآن است که در منابع فریقین در این موضوع موردپذیرش قرارگرفته باشد. در پژوهش حاضر، این مسئله با محوریت مباحثی که مرتبط با اثبات ولایت امام علی می‌باشد موردبررسی قرارگرفته است. امام کسی است که معصوم بوده و در ویژگی‌های انسانی مانند علم، تقوا و نیکوکاری در بالاترین مراتب قرارگرفته است. امام در هدایت باطنی انسان‌ها نقش دارد و مواردی مانند تعلیم و تربیت، اقامه قسط و عدل، آزادی انسان از اسارت اوهام و خرافات و بت‌پرستی، رفع اختلاف و... که طبق آیات قرآن بر عهده پیامبران گذارده شده است، از وظایف ائمه نیز به شمار می‌آید. از دیدگاه روایات، وجود امام ضروری است و زمین هرگز خالی از حجت نخواهد بود. در قرآن کریم نیز به موضوع ولایت اهمیت زیادی داده‌شده و آیاتی که در اثبات ولایت وجود دارد بسیار پرتعداد هستند؛ در این زمینه می‌توان به آیاتی مانند مباهله، اکمال دین و اتمام نعمت، صادقین، سابقون، نجوی، آیات ابرار از سوره هل أتی، صراط مستقیم، اولوا الامر، ولایت، تبلیغ، أهل الذکر، تطهیر، مودت، علم الکتاب، صالح المومنین و عمّ یتسائلون، اشاره نمود که در منابع فریقین به‌عنوان دلیلی بر ولایت امام علی و اهل‌بیت (ع) معرفی شده‌اند؛ ویژگی خاص این آیات آن است که علاوه بر روایات فراوانی که در منابع فریقین و در ذیل این آیات وارد شده است، بسیاری از مفسران و دانشمندان شیعه و اهل سنت نیز بر دلالت این آیات بر این موضوع تأکید کرده‌اند. همچنین شأن نزول بسیاری از آیات مذکور نیز موید این مدعا می‌باشد؛ بنابراین، شبهات و اشکالاتی که در دلالت برخی از این آیات بر موضوع موردنظر مطرح‌شده است موردپذیرش نبوده و مردود هست.

نوشتن دیدگاه