چکیده:

 یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در فرهنگ و هنر هر قوم و کشوری با نمادهای متعدد بازتاب می‌یابد، جلوه‌های اعتقادی و دینی آن سرزمین است. از شاخصه‌های هنر اسلامی ایران، ارتباط بین هنر و اعتقادات، باورها وآدابی است که ریشه در مذهب شیعه دارد و در متون ادبی و مذهبی و هنر‌های مختلف به‌طور گسترده بازتاب یافته است. در قلمرو هنر اسلامی و در قلب هنر شیعی حضرت علی (ع) جایگاه ویژه‌ای دارد. فرهنگ و ادبیات رسمی و عامه‌ی مردم آکنده از اشارات و تعبیرات و نقل و حدیث از مولا علی (ع) است. نقاشی‌های عامه نیز به‌عنوان جلوه‌ای از فرهنگ و هنر عامه سرشار از تصاویر با مضمون حضرت علی (ع) می‌باشد. این پژوهش به معرفی تصاویر حضرت علی (ع) در نقاشی‌های عامه و نقش فرهنگ و ادبیات عامه در شکل بخشی به این نوع از نقاشی‌ها می‌پردازد و درصدد است با روش انجام تحقیق تاریخی، تحلیلی و توصیفی بررسی کند آیا همان‌طور که بین ادبیات رسمی و نگارگری پیوند وجود دارد بین فرهنگ و ادبیات عامه‌ی مذهبی و نقاشی‌های عامه‌ی مذهبی نیز این پیوند وجود دارد؟ اگر این‌چنین است جایگاه حضرت علی (ع) در میراث مکتوب و تصویری عامه چیست؟ و آیا می‌توان ویژگی‌های مشترکی بین آثار نقاشی با مضمون حضرت علی (ع) پیدا کرد که قواعد زیبایی شناسانه‌ای منطبق بر فرهنگ‌عامه‌ی مذهبی داشته باشد؟ نقاشی‌های عامه به‌ویژه در دوران قاجار ازآن‌جهت که توسط نقاشانی پدید آمده که از درون عامه‌ی مردم بوده‌اند بیشترین تأثیرات را از فرهنگ و ادبیات عامه و شفاهی به‌ویژه در انتخاب مضامین داشته است. در این میان مضامین مربوط به حضرت علی (ع) جایگاه ویژه‌ای دارند؛ این آثار ازنظر زیبایی شناسانه دارای ویژگی‌های مشترکی است که نشان‌دهنده‌ی خاستگاه مشترک آن‌ها یعنی باورها و اعتقادات مذهبی است.

کلیدواژه‌ها:حضرت علی (ع)، فرهنگ‌عامه، ادبیات عامه، نقاشی عامه‌، دوران قاجار.

فصول پایان‌نامه:

 این پایان‌نامه شامل شش فصل می‌باشد:
فصل اول: «فرهنگ، ادبیات و هنر عامه»
فصل دوم: «امام علی (ع) در فرهنگ‌عامه و ادبیات عامه ایران»
فصل سوم: «ادبیات و نقاشی عامه ایران در دوران قاجار (1210- 1344 ه ق.)»
فصل چهارم: «پیوند ادبیات عامه با نقاشی عامه با تأکید بر تصاویر حضرت علی (ع) در نسخ چاپ سنگی»
فصل پنجم: «بررسی تصاویر حضرت علی (ع) ازنظر ویژگی‌های زیبایی شناسانه»
فصل ششم: «نتیجه‌گیری».

نوشتن دیدگاه