چکیده:

 گفتمان کاوی به‌مثابه یک روش تحقیق در علوم مختلف انسانی درصدد بازگو کردن‌ و نشان‌ دادن‌ معانی‌ نهفته‌ در متن‌ است. در این روش محقق بر آن‌ است که رابطه بین مولف، متن و خواننده را نشان دهد. بامطالعه بر روی زبان روشن می‌گردد که عوامل متعددی در شکل‌گیری پیام کلام مؤثرند، برخی از این عوامل درون‌متنی و برخی دیگر برون‌متنی است. این روش بر عوامل برون‌متنی تأکید ویژه‌ای دارد. مؤلفه‌های اصلی گفتمان کاوی عبارت‌اند از: تحلیل زبانی متن، بررسی انسجام متن، بررسی بافت متن، بررسی روابط بینامتنی، معنای مرکزی متن و نگاه به کارکرد متن. گفتمان، معنا یا دال مرکزی نهفته در متن و گفتمان کاوی، مبتنی بر توجه هماهنگ به همه عوامل شکل‌دهنده پیام است. بر این اساس در پژوهش حاضر، از گفتمان کاوی به‌مثابه یک روش تحقیق برای دست‌یابی به موضوع تحقیق یا همان «گفتمان تربیتی امامت» در اندیشه شیعه، استفاده‌شده است. نظام تربیتى مجموعه گزاره‏ها و اندیشه‏ هاى منظم و سازمان‌یافته درباره تربیت است. هریک از نظام‌های تربیتی اهداف خاصی را مدنظر دارند و بر تئوری و شیوه عملکرد تربیتی ارائه‌شده توسط آن‌ها، گفتمان خاصی حاکم است. سازوکارهای تربیت و اینکه چگونه تربیت‌پذیری رخ می‌دهد، نحوه برقراری ارتباط و چگونگی قرار گرفتن در معرض آن، ازجمله موارد مهم قابل‌بررسی در هر گفتمان است. در این پژوهش تلاش شده، گفتمان تربیتی امامت، از متون حدیثی استخراج شود. این گفتمان درواقع روح حاکم بر کل سیره و شیوه‌های ائمه اطهار (ع) است. گفتمان تربیتی امامت دارای چند واژه کلیدی و مفهوم اصلی است: الفبا و زبان تجلی این گفتمان «ولایت» است. کانون، منشأ و هسته مرکزی تلألؤ این گفتمان «محبت امام به انسان‌ها» است. مؤلفه مرکزی و محوری این گفتمان که همه مؤلفه‌های تربیتی آن را دربرمی گیرد «خروج از ظلمات به نور» است؛ و روح و قانون حاکم بر این گفتمان که در تمام مؤلفه‌های تربیتی آن صادق است «حرکت ظاهر- باطن- ظاهر درونی شده» است. همچنین، گفتمان تربیتی امامت بر اساس مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن، یک شبکه گفتمانی را تشکیل می‌دهد که اجزای آن به‌صورت پویا از جهات مختلف باهم مرتبط اند و تشابه دلالی دارند. پذیرش ولایت الهی سبب تحقق و نتیجه دادن تمام مؤلفه‌های تربیتی گفتمان امامت می‌گردد؛ بنابراین، باطن تمامی خوبی‌ها ولایت الهی و باطن تمامی بدی‌ها ولایت طاغوت است. نتیجه گفتمان تربیتی امامت، پرورش انسانی الهی است که نه در ظاهر می‌ماند و نه از آن عدول می‌کند، بلکه هم ظاهر را حفظ می‌کند و هم از آن به باطن گذر می‌کند. ایجاد تعادل در جامعه، اجرای عدالت و قدم نهادن در صراط مستقیم از اثرات تحقق این گفتمان است.

کلیدواژه‌ها:گفتمان، تربیت، امامت، باطن، ولایت.

 فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه شامل سه فصل می‌باشد:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «روش گفتمان کاوی»
فصل سوم: «گفتمان کاوی تربیتی امامت»

نوشتن دیدگاه