چکیده:

 موفق عباسی یکی از فرزندان متعدد متوکل است که در سال 229 ه.ق در سامرا متولد شد. وی در جریان به خلافت رسیدن معتز در سال 252 ه.ق و برکناری مستعین نقش اساسی بر عهده داشت و از این زمان وارد عرصه تحولات سیاسی دربار خلافت شد. در دوران خلافت معتز به جرم همکاری با ترکان توطئه علیه معتز به همراه برادر دیگرش مؤید بازداشت و بعد از مدتی به بصره تبعید و سرانجام به بغداد تحت نظر قرار گرفت. بعد از خلع معتز در سال 255 ه.ق و به دنبال آن بحران جانشینی در دربار سامرا در بغداد شورشی در حمایت از به خلافت رسیدن او رخ داد اما با به خلافت رسیدن مهتدی، احتمال خلافت او نیز منتفی شد و در اوایل خلافت مهتدی به مکه تبعید شد. معتمد که پس از قتل مهتدی توسط ترکان به خلافت نشست، درگیر مشکلات فراوانی از جمله فزون‌طلبی صفاریان و قیام زنگیان و غیره شد، بنابراین برادرش موفق را که فرماندهی لایق و سیاستمداری زیرک بود و در عین حال در میان سپاه ترک از نفوذ فراوانی برخوردار بود را برای همکاری به سامرا فراخواند. موفق پس از بازگشت به سامرا با استفاده از خراتی که کیان خلافت عباسی را تهدید می‌کرد، معتمد را به واگذاری امتیازات بیشتر وادار کرد و در نهایت بخش اعظم قدرت را از آن خود کرد. موفق با اتخاذ سیاست‌های زیرکانه طولونیان را در غرب و صفاریان را در شرق به‌زانو درآورد. در نتیجه سیاست‌های او نه‌تنها خلافت عباسی از خطر اضمحلال نجات پیدا کرد بلکه موجبات احیای بخشی از عظمت و قدرت سابق آن را حداقل برای مدتی فراهم ساخت.

کلیدواژه‌‌ها:عباسیان، خلافت، معتمد، موفق، زنگیان، صفاریان، طولونیان.

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در یک فصل مقدماتی و پنج فصل نگارش شده است:
فصل مقدماتی: «نگاهی گذرا بر خلافت عباسی از آغاز تا پایان عصر منتصر (148 ه ق _ 132 ه ق)»
فصل اول: «بررسی حیات سیاسی موفق آز آغاز تا پایان عصر مهتدی (256 _ 251 ه ق)»
فصل دوم: «بررسی نقش موفق در ساختار داخلی خلافت معتمد (278 _ 256 ه ق)»
فصل سوم: «نقش موفق در سرکوب قیام زنگیان»
فصل چهارم: «موفق و صفاریان»
فصل پنجم: «بررسی روابط موفق با طولونیان»
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه