چکیده:

 اصولاً نهضت‌های مردمی دشمنان زیادی دارند، هر گروه و دسته‌ای که منافعشان در خطر می‌افتد حتی‌الامکان سعی در نابودی آن قیام‌ها دارند، مختار نیز یک نهضت مردمی به راه انداخت وی با یک فرد و گروه درگیر نبود او با یک جریان منحرف تاریخی می‌جنگید و این جریان همان خط مخالف اهل‌بیت پیامبر (ص) بود. مختار از وقتی‌که خود را شناخته بود، طرفداری از اهل‌بیت را آغاز کرده بود، چون خاندان او به‌ویژه عمویش سعد بن مسعود ثقفی که مختار تحت سرپرستی او بزرگ شده بود از طرفداران اهل‌بیت بودند. زندگی مختار تا قبل از مبارزات سیاسی او در زمان امام حسین (ع) که سبب شد ابن زیاد او را زندانی کند، خیلی روشن نیست ولی اجمالاً می‌شود گفت او با اهل‌بیت در تماس بوده است. ولی از این به بعد شرح زندگی او کاملاً به‌طور مشخص و روشن در منابع تاریخی آمده است، مختار از وقتی مبارزات سیاسی خود را آغاز کرد بارها به زندان افتاده و بعد از آزادی مبارزه خود را به نحوی دیگر دنبال می‌کرد و آخرالامر توانست تحت نام خونخواهی امام حسین (ع) و با اجازه محمد حنفیه حکومتی کوتاه‌مدت در کوفه تشکیل دهد، محمد حنفیه مختار بن ابی عبید ثقفی را پس از کشته شدن حسین بن علی بر عراقین حکومت داد و او را به خونخواهی وی و کینه‌توزی از دشمنان و جستن و کشتن کشندگان آن حضرت امر فرمود مختار در دوران کوتاه حکومتش قاتلین امام حسین (ع) را سرکوب کرده و کشتار عظیمی از آنان به عمل می‌آورد و در اداره حکومتش بر خلاف پیشینیان به حضرت علی (ع) تأسی کرده و حاکمیت غیرعادلانه اشراف عرب بر ملت‌های غیر عرب را درهم شکست، او در سیاست خود عرب را بر عجم، ترجیح نداد و مسلمین را به یک‌چشم نگریست، روش سیاسی او و اجرای عدالت وی در زمان حکومتش، بر اساس خط‌مشی حکومت عادلانه امیرالمومنان بود. به نظر ما مختار هدفش خونخواهی اهل‌بیت و به‌ویژه امام حسین (ع) بود، وی بارها به این مطلب تأکید کرده بود و چنانچه در خطبه‌ای که بعد از فتح کوفه ایراد نمود به این مطلب اشاره می‌کند. ولی آخرالامر به سبب اینکه اشراف کوفه با او مخالف بودند وعده زیادی از آنان به ابن زبیر در بصره پیوسته بودند با کمک مصعب بن زبیر به کوفه حمله کرده و مختار را شکست داده و به قتل می‌رسانند. پیرامون مختار و نهضت وی همان‌طوری که در متن رساله اشاره شده است صحبت‌های زیادی وجود دارد ولی با بررسی که روی منابع مختلف انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که خیلی از این شایعات از جمله ادعای پیامبری، کذاب بودن صحیح نبوده و ارتباطی نیز بین وی و مذهب کیسانیه وجود ندارد که ما در بحث کیسانیه رساله به‌طور مفصل راجع به آن بحث کرده‌ایم. وی از نظر مذهب نیز عقیده‌ای صحیح و مطابق مذهب امامی داشته است. وی با قیام خود توانست خدمت بزرگی به اهل‌بیت نموده و دل آن خاندان را شاد نماید چنانچه در احادیث مختلفی که از ائمه روایات شده به این مطلب اشاره شده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: بعد از حادثه عاشورا هیچ زنی از زنان ما آرایش نکرد و خضاب نبست تا زمانی که مختار، سر بریده ابن زیاد و عمر سعد را برای ما فرستاد؛ و یا در یک روایت دیگر اما باقر (ع) می‌فرمایند: به مختار ناسزا نگویید، زیرا او بود که قاتلین شهدای ما را کشت و انتقام خون ما را (از دشمنان) گرفت و بیوه زنان ما را شوهر داد و در تنگدستی به ما کمک مالی کرد.

فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «شرح‌حال مختار»
فصل دوم: «مختار در زندان ابن زیاد در کوفه»
فصل سوم: «شکل‌گیری نهضت مختار»
فصل چهارم: «اهداف مختار از قیام بر علیه بنی امیه»
نتیجه.

نوشتن دیدگاه