چکیده:
شعر سیاسی فنی از کلام است که به‌نظام سیاسی وابسته است و هدف آن‌هم سیاست است. این نوع از شعر از یک نظام سیاسی حمایت می‌کند و یا آن را موردنقد، بررسی و حمله قرار می‌دهد. شعر سیاسی از همان آغاز پیدایش شعر عرب، با آن قرین و همراه بوده است. در عصر جاهلیت، شعر سیاسی ارتباطی تنگاتنگ با قبیله به‌عنوان یک نظام سیاسی کوچک داشت و بسان روزنامه‌ای بسیاری از جوانب داخلی و خارجی آن را بیان می‌نمود. در صدر اسلام و زمان رسول‌الله (ص)، شعر سیاسی ابزار حمایت از دین جدید و دفاع از آن در مقابل شاعران مشرک بود. بعد از وفات رسول‌الله (ص)، اختلاف مسلمانان بر سر جانشینی آن حضرت باعث گسترش شعر سیاسی گشت. در عصر خلفای راشدین، شعر سیاسی به فتوحات اسلامی و گسترش اسلام اختصاص یافت؛ اما شعر سیاسی به‌عنوان یک غرض شعری خاص، بعد از شکل‌گیری حکومت اموی و تشکیل احزاب سیاسی مورداستفاده قرار گرفت. ازجمله این گروه‌ها شیعه و خوارج بودند. آن‌ها به خاطر دیدگاه‌های متفاوت پیرامون خلافت، مخالف حکومت اموی بودند. بدین‌جهت، شعر بسان رسانه‌ای دیدگاه‌های سیاسی آن‌ها را منعکس نموده است. شعر شیعه شامل استدلال جهت اثبات حق اهل‌بیت (ع) برای خلافت و نمایانگر سختی‌ها و بلاهای واردشده بر اهل‌بیت (ع) است، علاوه بر آن به مدح اهل‌بیت (ع) و هجو مخالفان آن‌ها پرداخته است. شاعران خوارج نیز به بیان اصول و مبادی این حزب و مناقب اعضای آن، رثای کشته‌شدگان و هجو دشمنانشان پرداخته‌اند. شاعران خارجی برخلاف همتایان شیعه، شعر را فقط در خدمت حزب خویش قرار داده‌اند. هرچند شاعران هردو گروه در هجو و تاختن به بنی‌امیه با یکدیگر هم‌صدا گشته‌اند.
کلیدواژه‌ها:شعر سیاسی، شیعه، خوارج، عصر اموی.
فصول پایان‌نامه:
این پایان‌نامه شامل پنج فصل می‌باشد.
فصل اول: «مبادی تحقیق»
فصل دوم: «تاریخ شعر سیاسی»
* تعریف سیاست
* تاریخ شعر سیاسی
* شعر سیاسی در دوره اسلامی
* شعر سیاسی در عصر اموی
فصل سوم: «شیعه و شعر سیاسی آن»
* تعریف شیعه
* تاریخچه شکل‌گیری شیعه
* گروه‌ها و فرقه‌های شیعه
* شعر شیعه
فصل چهارم: «خوارج و شعر سیاسی آن»
* تعریف خوارج
* شکل‌گیری خوارج
* نام‌های خوارج
* فرقه‌های خوارج و عقاید آن‌ها
* شعر خوارج
* موضوعات شعر خوارج
فصل پنجم: «شیعه و خوارج از نگاهی دیگر (شباهت‌ها و تفاوت‌ها)»
* شکل‌گیری (شباهت‌ها)
* حوزه‌های مسائل اعتقادی (شباهت‌ها و تفاوت‌ها)
* شعر شیعه و خوارج (شباهت‌ها و تفاوت‌ها)
نتیجه‌گیری.
