چکیده:

 جایگاه و سیره ائمه (ع) در برابر خلفای معاصرشان موضوعی ناشناخته نیست، آنچه می‌تواند جالب توجه و حائز اهمیت باشد، موضع‌گیری دیگر اعضاء خاندان اهل‌بیت (ع) در برابر حاکمیت زمانه اشان است. در پژوهش حاضر کوشیده‌ام به بررسی این موضوع بپردازم. سؤال اصلی این پژوهش چنین است: عملکرد و مواضع سیاسی، اجتماعی سادات حسینی در برابر حکومت مروانیان چگونه بوده است؟ چرا؟ درباره عملکرد و مواضع سیاسی سادات حسینی در رویارویی با مروانیان دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی ارائه شده است، لیکن نگارنده بر این باور است که به خاطر وجود شرایط ناگوار سیاسی، شکست حرکت‌های نظامی آن دوره و ضعیف شدن مبانی دینی در جامعه، سادات حسینی از اقدامات آشکار سیاسی دست کشیدند و در پوشش تقیه در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، سیاسی و غیره در برابر خلافت مروانیان به فعالیت‌های خودشان ادامه دادند و از این رهگذر مشروعیت خلافت را زیر سؤال بردند. تحقیقی را که پیش رو دارید، پژوهشی درباره وضعیت سادات حسینی در عصر خلافت مروانیان است و سعی شده تا دیدگاه‌ها، روایات تاریخی و حدیثی که درباره عملکرد آن‌ها ارائه گردیده مورد کندوکاو و تفحص قرار بگیرد و به سؤالاتی همچون: چرا سادات حسینی در این عصر دست به شمشیر و قیام نزدند؟ چه مواضع و عملکردی را در رویارویی با خلافت مروانیان اتخاذ کردند؟ و چرا ائمه «امام سجاد (ع)، امام باقر (ع)، امام صادق (ع)» که از رهبران شیعه در این عصر بودند اهل‌بیت (ع) و شیعیان را از نزاع با حکومت بر حذر می‌داشته‌اند؟ پاسخ داده شود. با توجه به این امور بود که مطالب پایان‌نامه حاضر را بدین گونه تنظیم کردم. سازمان‌دهی این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول دارای سه فصل است که در فصل اول به معرفی خلفای مروانی و چگونگی ظهور و سقوط آنان، و در فصل دوم: به جایگاه و معرفی سادات حسینی پرداخته است. در فصل سوم به اوضاع سیاسی، اجتماعی عصر مروانیان پرداخته شده است. بخش دوم نیز دو فصل دارد که در فصل اول نقش فرهنگی _ اجتماعی و سیاسی امامان شیعه بررسی شده است. در فصل دوم برخورد و عملکرد فرهنگی و سیاسی فرزندان ائمه (ع) در عصر مروانیان مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان نیز به نتیجه‌گیری پرداخته و فهرستی از منابع و مآخذ خود ارائه کرده‌ام.

 مقالات مرتبط:

نقش مبارزاتی سادات حسینی از آغاز خلافت عباسیان تا شهادت امام رضا (ع)، رضا جعفری نوقاب، مشکو‌ة، بهار 1392، شماره 118، (22 صفحه، از 92 تا 113)، (علمی _ ترویجی)
فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در دو بخش نگارش شده است:
بخش اول: «مروانیان و سادات حسینی»
* فصل اول: چارچوب نظری
* فصل دوم: مروانیان
* فصل سوم: سادات حسینی
* فصل چهارم: اوضاع سیاسی _ اجتماعی و فرهنگی عصر مروانیان
بخش دوم: «عملکرد فرهنگی _ اجتماعی و سیاسی سادات حسینی در عصر مروانیان»
* فصل پنجم: نقش فرهنگی _ اجتماعی و سیاسی امامان شیعه در عصر مروانیان
* فصل ششم: برخورد و عملکرد فرزندان ائمه اطهار (ع) در عصر خلافت مروانیان
خلاصه و نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه