چکیده:

 موضوع پژوهش حاضر سیره امنیتی و اطلاعاتی رسول خدا (ص) می‌باشد. بدون شك مهم‌ترین وظیفه هر حكومتی تأمین امنیت است به‌گونه‌ای كه می‌توان گفت كه تشكیل حكومت برای ایجاد امنیت است. زیرا در سایه امنیت است كه فعالیت‌های جامعه اعم از سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و غیره انجام می‌پذیرد. از سوی دیگر، كسب اخبار و اطلاعات از فعالیت دشمنان و گروه‌های رقیب و مراقبت از كارگزاران حكومتی شرط اساسی تأمین امنیت می‌باشد. لذا با نگاهی به حكومت رسول خدا (ص) به‌عنوان یك حكومت دینی این سؤال مطرح می‌شود؛ كه تأمین امنیت چه جایگاهی در سیره حكومتی رسول خدا (ص) داشت، آن حضرت (ص) چه رویكردهایی جهت این هدف اتخاذ می‌كردند؟ در پاسخ، فرضیه‌ای مطرح شد مبنی بر این‌که تأمین امنیت از مهم‌ترین دغدغه‌های حكومت رسول خدا (ص) بود كه با دو شیوه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تأمین می‌گشت. این پژوهش در سه فصل این فرضیه را مورد بررسی قرار می‌دهد فصل اول درباره چارچوب نظری پژوهش می‌باشد كه پس از مقدمه و تعریف امنیت به مباحثی همچون ابعاد گفتمانی امنیت، ابزارهای تأمین امنیت، ابعاد موضوعی امنیت، مرجع امنیت و در آخر نگاهی به رویكردهای مختلف امنیتی دارد. فصل دوم در سه گفتار به بررسی سیره امنیتی رسول خدا (ص) می‌پردازد. گفتار اول، امنیت از منظر قرآن و رسول خدا (ص) که شامل: آیات و روایات نبوی (ص) در این زمینه، گفتار دوم، رسول خدا (ص) و شیوه سخت‌افزاری تأمین امنیت، كه شامل: به‌کارگیری نیروی نظامی، اقدامات انتظامی و مباحث مربوط به هرکدام و گفتار سوم: رسول خدا (ص) و شیوه نرم‌افزاری تأمین امنیت، كه شامل: دیپلماسی، انعقاد پیمان‌های سیاسی، حقوق اقلیت‌ها، هویت‌سازی، اخلاق نیك و اندیشه‌ و مشی سیاسی رسول خدا (ص) می‌باشد. فصل سوم به سیره اطلاعاتی رسول خدا (ص) می‌پردازد. هرچند این بحث در ضمن گفتار دوم قرار دارد. اما به دلیل موضوع پژوهش، جداگانه در این فصل آورده شده است كه در ضمن دو گفتار آمده است؛ گفتار اول: اطلاعات و جایگاه آن در قرآن و کلام رسول خدا (ص) که شامل: تعریف اطلاعات و آیات و روایات نبوی (ص) در این زمینه، گفتار دوم: اقدامات اطلاعاتی رسول خدا (ص) که شامل: قلمرو فعالیت‌های اطلاعاتی، گردآوری اطلاعات با شیوه‌های گوناگون، سیستم حفاظت، عملیات مخفی و مباحث مربوط به هرکدام می‌پردازد. در پایان، این پژوهش نتیجه می‌گیرد كه رسول خدا (ص) هرچند برای شیوه تأمین امنیت سخت‌افزاری اهمیت بسیاری قائل بودند و از پیشرفته‌ترین وسایل و بهترین و دقیق‌ترین شیوه‌ها در امور نظامی، انتظامی و اطلاعاتی بهره بردند اما آن حضرت (ص) توجه بیشتری به شیوه تأمین امنیت نرم‌افزاری داشتند؛ زیرا كارآمدی ابعاد سخت‌افزاری امنیت در گرو تحقق امنیت نرم‌افزاری می‌باشد.

 فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «چارچوب نظری»
* پیوند حکومت و امنیت
* ضرورت امنیت
فصل دوم: «سیره امنیتی رسول خدا (ص)»
* گفتار اول: امنیت از منظر قرآن و رسول خدا (ص)
  الف) امنیت از نظر قرآن
  2ض÷ةب) امنیت در كلام رسول خدا (ص)
* گفتار دوم: رسول خدا (ص) و شیوه سخت‌افزاری تأمین امنیت
  الف) به‌کارگیری نیروی نظامی
ب) اقدامات انتظامی
* گفتار سوم: رسول خدا (ص) و شیوه نرم‌افزاری تأمین امنیت
  الف) دیپلماسی
  ب) انعقاد پیمان‌ها و قراردادهای سیاسی
  ج) احترام، مراعات حقوق و گفتگو با اقلیت‌های دینی
  د) هویت‌سازی جدید اسلامی
  ه) اخلاق نیك رسول خدا (ص)
  و) اندیشه و مشی سیاسی رسول خدا (ص)
فصل سوم: «سیره اطلاعاتی رسول خدا (ص)»
* گفتار اول: اطلاعات و جایگاه آن در قرآن و كلام رسول خدا (ص)
الف) چیستی اطلاعات
  ب) اطلاعات در كلام وحی
  ج) اطلاعات در كلام رسول خدا (ص)
* گفتار دوم: اقدامات اطلاعاتی رسول خدا (ص)
  الف) قلمرو فعالیت‌های اطلاعاتی
ب) گردآوری اطلاعات با شیوه‌های گوناگون
  ج) سیستم حفاظت اطلاعات
  د) عملیات مخفی
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه