چکیده:

 بررسی سیره و عملکرد سیاسی ـ اجتماعی همسران پیامبر (ص) بعد از رحلت ایشان، به علت همراهی و ارتباط نزدیک آنان با پیامبر (ص) اسلام یکی از مباحث قابل طرح در تاریخ است. با رحلت پیامبر اسلام (ص)، همسران او موضع ثابتی را در پیش نگرفتند؛ برخی از آنان چون عایشه از واقعه‌ی سقیفه حمایت کردند و در مقابل، حاکمیت نیز اجازه‌ی ذکر حدیث از پیامبر (ص) و اجازه‌ی فعالیت سیاسی و اجتماعی و صدور فتوا را به آنان داد؛ اما از سوی دیگر، برخی مانند ام‌سلمه، از امام علی (ع) حمایت نموده و به اقدامات ابوبکر اعتراض کرد. در زمان خلافت عثمان‌ هم مواضع همسران پیامبر متفاوت بود؛ در دوره‌ی اول خلافت عثمان، برخی از همسران پیامبر (ص) چون عایشه از خلیفه پشتیبانی نموده و به‌عنوان مفتی دستگاه خلافت محسوب می‌شدند، ولی در دوره‌ی دوم خلافت عثمان، همسران پیامبر (ص) با اقدامات او به مخالفت برخاسته و زمینه‌ی قتل عثمان را فراهم نمودند. در دوران خلافت امام علی (ع) و امام حسن (ع)، همسران پیامبر (ص) به سه گروه تقسیم شدند: گروه اول کسانی بودند که به امام و خاندانش محبت می‌کردند؛ گروه دوم کسانی بودند که سخت با امام و خاندانش دشمنی می‌کردند؛ و گروه سوم نسبت به امور سیاسی بی‌تفاوت بودند. همسران پیامبر (ص) از سوی حکومت و شخص امام علی (ع) مورد احترام قرار داشتند و حتی امام با عایشه که سخت با او دشمنی می‌کرد و جنگ جمل را بر ایشان تحمیل نمود، مدارا کرده و حرمت او را حفظ نمود. در این زمان برخی از همسران پیامبر (ص) مانند ام‌سلمه و میمونه بیشتر از همه با امام مأنوس بودند؛ اما عایشه و حفصه در جبهه‌ی مقابل قرار گرفته بودند. عایشه بعد از شهادت امام علی (ع) به شادی پرداخت و در جنگ امام حسن (ع) با معاویه، از بازوان سیاسی معاویه محسوب می‌شد. او حتی از دفن امام حسن (ع) در کنار قبر پیامبر (ص) ممانعت نمود.

کلیدواژه‌ها:پیامبر (ص)، همسران پیامبر (ص)، عایشه، ام‌سلمه، حفصه.

نوشتن دیدگاه