چکیده:

 با وجود آن‌که جزیره العرب وضعیت فرهنگی و اجتماعی بسیار نازلی داشت، اما در پی بعثت پیامبر اسلام (ص) و در کوتاه‌ترین زمان، اسلام سراسر این سرزمین را در برگرفت. عوامل پیشرفت چشم‌گیر اسلام در جزیره‌العرب و در زمان کوتاه رسالت حضرت محمد، مسأله ای است که در این تحقیق با روش توصیفی و تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. اولین عامل، کاستی‌های فرهنگ جاهلیت است که در جزیره العرب کاملاً ملموس بود. ناهنجاری‌های اخلاقی، جنگ‌سالاری، محرومیت زنان، زنده‌به‌گور کردن دختران، فقدان دانش، چالش‌های اعتقادی و گسترش خرافات از مهم‌ترین ویژگی‌های فرهنگ جاهلی بود. به‌علاوه، فقدان قدرت سیاسی متمرکز در جزیره العرب، اعراب را در برابر اسلام، خلع سلاح می‌کرد؛ اما در سوی دیگر، ویژگی‌های مثبتی که در آیین اسلام، قرآن و شخص پیامبر بود موجب جذابیت دین اسلام برای مردم و در نتیجه تسلیم در برابر آن می‌شد. اخلاق نیکوی پیامبر (ص)، جود و سخاوت، شجاعت، تواضع و فروتنی، نظافت و شیوه رفتار او با خانواده و جامعه، حتی سرسخت‌ترین دشمنان او را تحت تأثیر قرار می‌داد تا جایی که قرآن کریم او را رئوف و رحیم نامیده است. البته پیامبر (ص) در برابر اخلال گران امنیت اجتماع، با صلابت و قاطعیت برخورد می‌کرد. قرآن نیز که مهم‌ترین معجزه پیامبر اسلام (ص) بود با ابعاد گوناگون اعجازی همچون فصاحت و بلاغت، جامعیت و عدم اختلاف در محتوا، منکران و معاندان را به تحدی فراخوانده و نقش مهمی در گسترش اسلام داشته است. از سوی دیگر، آموزه‌های اسلام نیز با فطرت انسان‌ها سازگار بوده و سهولت و سادگی احکام و برنامه‌های آن موجب جذب مخاطبان می‌گردید. در کنار این عوامل، می‌توان به نقش عوامل دیگری مانند روحیه فداکاری مسلمانان در عصر پیامبر (ص)، مجاهدت‌های حضرت علی (ع) و خدیجه (س)، موقعیت خاص جغرافیایی مکه، بقایای دین حنیف ابراهیمی و بشارت‌های اهل کتاب به آمدن پیامبر خاتم، در گسترش و پیشرفت اسلام اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها:اسلام، پیامبر اسلام (ص)، جزیره العرب، جاهلیت، قرآن.

نوشتن دیدگاه