چکیده:

 این نوشتار، ضمن بررسی زوایایی از حیات امام صادق (ع) و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن دوران، به نقش ایشان در عرصه‌های گوناگون می‌پردازد و هدایتگری دینی، جلوگیری از انحراف‌های فکری و عملی جامعه و پایه‌ریزی مکتب مهم فقهی و کلامی توسط آن حضرت را تشریح می‌کند. پژوهش حاضر در چهار فصل سامان یافته است. در فصل اول کلیاتی از مسأله امامت و حیات امام صادق (ع) ارائه شده و ظرفیت‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فکری، دینی و اقتصادی جامعه اسلامی در دوران قبل از امامت حضرتش و موضع‌گیری ائمه معصومین از این اوضاع بیان گردیده است. نگارنده با همین هدف به تبیین مسأله امامت از دیدگاه مکتب اهل‌بیت (ع) و دیگر مکتب‌های اسلامی پرداخته و ادله روایی مبتنی بر این‌که قیادت و رهبری جامعه فقط با نصّ الهی بوده و امام در هر دوره‌ای با وصیت امام پیشین منصوب می‌شود، ارائه کرده است. فصل دوم به نقش سیاسی ائمه (ع) در عصر حکومت امویان و رهبری و مدیریت جنبش‌های شیعی می‌پردازد. نگارنده در فصل سوم با اشاره به نقش امام صادق (ع) از لحاظ سیاسی و اجتماعی و فکری، عمل به تقیه توسط آن امام (ع) در ایام سفاح و منصور و موضع‌گیری ایشان در مقابل قیام‌های شیعیان، مانندِ قیام محمد نَفس زکیه، قیام ابناء الحسن (ع) و ... را بیان می‌کند. در فصل چهارم نیز روش امام صادق (ع) در تبلیغ دین اسلام، اصلاح فکری جامعه آن روز و پرورش شاگردان متعدد در زمینه فقه، کلام، تفسیر و ... بیان شده و نقش آن حضرت در تصحیح عقاید مردم، تدوین احکام فقهی و جلوگیری از انحراف‌های فکری و موضع‌گیری ایشان در برابر فرقه‌های نوظهور اسلامی تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها:امامت، نبوت، امام صادق (ع)، حیات فکری، حیات سیاسی، فقه جعفری، مکتب اهل‌بیت (ع).

نوشتن دیدگاه