چکیده:

 این پژوهش ضمن معرفی فرقه‌های شیعی امامیه، زیدیه و آقاخانیه و تاریخچه پیدایی هر یک از آن‌ها به رویکردهای این مذاهب در مقوله امامت می‌پردازد و مطالبی چون: تعریف امامت، ضرورت وجود امام، نحوه تعیین امام، صفات و ویژگی‌های امام مانند عصمت، علم، افضلیت و مصادیق امام را از دیدگاه این مذاهب مطرح کرده و نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها درباره امامت را شرح می‌دهد. نویسنده در چهار فصل به این موضوعات پرداخته است. فصل اول به کلیاتی درباره مفهوم لغوی امامت و تعریف امامیه، زیدیه و آقاخانیه اختصاص دارد. در فصل دوم امامت از دیدگاه زیدیه بررسی شده است. در این فصل نویسنده ابتدا با اشاره به تاریخ شکل‌گیری و پیدایی مذهب زیدیه، زوایایی از حیات و شخصیت زید بن علی و یحیی بن زید و ادامه فعالیت‌های زیدیه بعد از یحیی بن زید را بر رسیده و دولت‌های زیدیه و فرقه‌های آنان را معرفی می‌کند. آنگاه اهمیت و جایگاه امامت از دیدگاه زیدیه، وجوب امامت از منظر زیدیه و ادله عقلی و نقلی آنان در این زمینه، شرایط امام از دیدگاه زیدیه و امامت امام حسن (ع) و امام حسین (ع) از منظر آنان را شرح می‌دهد. در فصل سوم امامت از نگاه آقاخانیه بیان گردیده است. در این فصل نیز نویسنده نخست به تاریخ پیدایی و شکل‌گیری فرقه آقاخانیه اشاره کرده و دلیل‌های وجوب امامت از منظر این فرقه، جایگاه امام در مکتب آقاخانیه، صفات امام، مانند عصمت، علم، فضیلت و نسب امام و طریقه تعیین او از دیدگاه آنان را مطرح نموده و ضمن ذکر ادله عقلی و نقلی این فرقه بر امامت حضرت علی (ع)، وظایف امت اسلامی در قبال امام را بر می‌شمارد. در فصل چهارم امامت از دیدگاه شیعه امامیه اثناعشری واکاوی شده و تعریف امامت، ضرورت و فلسفه امامت، دلیل‌های عقلی و نقلی آنان مبتنی بر وجوب امامت، شرایط و ویژگی‌های امام از دیدگاه امامیه، مانند عصمت و علم امام و ادله آن‌ها مبنی بر امامت و خلافت بلافصل امام علی (ع) پس از پیامبر اسلام (ص) مطرح می‌شود. نویسنده در ادامه امامان پس از امام علی (ع) را از منظر ایشان معرفی کرده و طریق تعیین امام از دیدگاه امامیه و وظایف امت در قبال امام را از نگاه این فرقه بیان می‌کند. او در پایان نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه‌های این سه فرقه شیعه را شرح می‌دهد.

 کلیدواژه‌ها:امامت، امام، ولایت، خلافت، صدر اسلام، شیعه امامیه، زیدیه، آقاخانیه، عصمت، علم، افضلیت.

نوشتن دیدگاه