چکیده:
پایان‌نامه حاضر، از دو منظر سیاسی و فرهنگی موضع‌گیری امویان و عباسیان در قبال اهل‌بیت (ع) را باهم مقایسه می‌کند. نویسنده در دو بخش شیوه‌های فرهنگی سیاسی حاکمان اموی و عباسی درباره نوع برخورد با اهل‌بیت (ع) و محدود کردن آن‌ها را بررسی کرده است. وی در بخش اول ابتدا امویان و ریشه‌های نسبی و حکومتی و چگونگی به قدرت رسیدن آنان را شرح داده، سپس با معرفی اجمالی عباسیان، ریشه‌های خاندانی و کارکردهای دوران حکومت آن‌ها و فهرست حاکمان عباسی را بیان می‌کند. نگارنده در ادامه جریان منع نقل، نشر و نگارش حدیث در زمان خلافت عمر و ابوبکر و علل این کار را تحلیل کرده است. آنگاه شیوه‌های فرهنگی برخورد با اهل‌بیت توسط امویان، مانند به‌کارگیری مفتیان درباری برای حذف اهل‌بیت (ع) و تخریب جایگاه ایشان را بر رسیده و سیاست‌های فرهنگی عباسیان در محدود کردن فعالیت علمی و فرهنگی اهل‌بیت (ع) در قالب حمایت از برخی عالمان همچون: انس بن مالک، احمد بن حنبل، ابوالبختری و یحیی بن اکثم را نیز تجزیه و تحلیل می‌کند. در ادامه طرد کردن عالمان مکتب اهل‌بیت را که سیاست مشترک امویان و عباسیان در مقابله با اهل‌بیت محسوب می‌شود، بحث و بررسی و برخورد تند آنان با تمام شخصیت‌های طرفدار اهل‌بیت (ع) که از آن بزرگواران حمایت می‌کردند، مانند ابوذر غفاری، عمار یاسر، جابر جعفی، مالک اشتر، حجر بن عدی، ابن سکیت، محمد بن ابی‌عمیر، یحیی بن یعمر و ... و فشار فراوان امویان و عباسیان بر آن‌ها را فراروی مخاطبان می‌نهد. نویسنده در بخش دوم از نوشتار خود به روش‌های سیاسی برخورد امویان و عباسیان در مواجهه با اهل‌بیت (ع) اشاره کرده و ضمن بیان مبانی مشروعیت رهبری اهل‌بیت، راهکارهای امویان و عباسیان در کسب نامشروع قدرت، مانند انکار نص امامت اهل‌بیت (ع)، بهره‌وری آنان از جایگاه اهل‌بیت (ع) و کسب موقعیت‌های برجسته برای خویش، سازش‌های تحمیلی با اهل‌بیت (ع) همچون: صلح اجباری معاویه با امام حسن (ع)، مسأله ولایت‌عهدی امام رضا (ع) و سایر سیاست‌های حکومتی آنان در قبال اهل‌بیت (ع) را شرح می‌دهد.
کلیدواژه‌ها:اهل‌بیت (ع)، عباسیان، امویان، حکومت، رهبری، تاریخ اسلام، خلافت، مشروعیت.
