چکیده:

 در این پایان‌نامه، سعی شده است، جنبش‌ها و فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی شیعیان غیر امامی، مانند اسماعیلیه و زیدیه در دوران غیبت صغرا (260 تا 329 ق) تجزیه و تحلیل تاریخی شود. نویسنده، در دو بخش فعالیت‌های سیاسی و فرهنگی زیدیه و اسماعیلیه را در دوران غیبت صغرا و برخی از فعالیت‌ها و جنبش‌ها که به تشکیل حکومت شیعی نیز منجر شده است. همچنین حوادث مهم سیاسی و اجتماعی و اوضاع فرهنگی شیعیان غیر امامی در این عصر را، گزارش کرده است. در بخش اول، به معرفی زیدیه در عصر غیبت صغرا پرداخته و وضعیت سیاسی زیدیه در عصر غیبت صغری و حکومت‌های تشکیل شده توسط زیدیه در یمن و طبرستان، مانند حکومت علویان و آل‌بویه ونیز قیام زنگیان شرح و بررسی شده است. تبیین وضعیت فرهنگی زیدیه در عصر غیبت صغرا و طرح آموزه‌های آنان در مسئله امامت، انشعابات زیدیه قبل و بعد از غیبت صغرا، نقش فرهنگی علویان طبرستان و زیدیه یمن و اقدامات مذهبی آنان در دوران غیبت صغرا تبیین شده است. در بخش دوم، افزون بر بررسی وضعیت سیاسی و فرهنگی اسماعیلیه در عصر غیبت صغرا و نیز وضعیت سیاسی اسماعیلیه در عصر غیبت، مانند جنبش‌های صورت گرفته توسط این فرقه؛ مواردی از جمله جنبش‌های قرمطیان، ورود تشیع اسماعیلیه به شمال آفریقا و کشور مغرب و گسترش نفوذ علویان در این منطقه از دنیا بررسی شده است. در ادامه، فعالیت‌های فرهنگی اسماعیلیان در عصر غیبت صغرا تبیین شده و علاوه بر اصول اعتقادات اسماعیلیه، مانند دیدگاه‌های آنان در مسئله امامت، توحید و نبوت؛ به رویکرد آنان در تبلیغ اندیشه‌های دینی و اعتقادی خویش و برخی از آثار مهم به‌جای مانده از اسماعیلیه و معرفی مشاهیر آنان پرداخته است.

 کلیدواژه‌ها:سیاست، شیعه، غیبت صغرا، فرقه‌های شیعه، زیدیه، اسماعیلیه، علویان.

نوشتن دیدگاه