چکیده:
تحقیق جامع و دقیق در منابع مذهبی و غیرمذهبی اهل سنت و سایر منابع فرق اسلامی به لحاظ تاریخی، رجالی، روایی و تفسیری به‌روشنی نشان می‌دهد، حسین حلاج فرزند منصور بن محمد حلاج یك شخصیت فلسفی و در عین حال یك صوفی بزرگ است. حسین در یك خانواده ایرانی در تور از توابع بیضاء شیراز به دنیا آمد و در اوان به همراه پدر در واسط رحل اقامت افكند. همزمان با ظهور جوانه‌های دین‌باوری در ذهنش به تصوف گرایش یافت، در میان متصوفه، در جستجوی خدای الحق و اتحاد الهی شهر به شهر كوچ نمود و سرانجام دریافت كه آفتاب روشنایی‌بخش قلب و اندیشه او در مكه طلوع خواهد كرد. در مكه بیش از یک سال به عزلت نشست و به دلیل شخصیت استثنایی و جذابش مریدان بی‌شماری به گردش فراز آمدند، در جنگ بصیریان و دربار خلافت عباسی نقش مهمی را ایفا می‌کند. پس از کناره‌گیری از اخوان صوفی پیشین خود در برابر تصورات و تفكرات روزگار خویش از یكسوی جهت بسط عدالت اجتماعی و از سوی دیگر جهت تبلیغ الهامات بلا واسطه الهی بر ضمیر جانش به موعظه پرداخت، اهواز و تستر مصداق روشن گرایشات عموم و مریدان وی از طراز نخستین جامعه خودش می‌باشد، جذابیت‌های ابناءالدنیا او را نفریفت و همواره دوستدار و راهنمای مردم بود از این‌رو محسود حاسدان صوفی و غیر صوفی خود قرار گرفت و در عین حال گروه‌های بسیاری او را به‌عنوان پیشوای معنوی حلاجیه برگزیدند. ازاین‌رو توسط خصمان خود ملقب به قائدالزنج یا پیشوای دیوانه گردید، لقبی كه بر رهبر جنبش زنجیان جنوب عراق به‌اشتباه در منابع آورده شد، جنبشی كه از خوارج و زنجیان سیاه فاصله‌های اعتقادی و نژادی بسیاری داشت و درواقع قیامی برخاسته از سوی علویان آن روزگار بود.
کلیدواژه‌ها:سلمان فارسی، غلات شیعه، عرفان، قائدالزنج، حسین بن منصور حلاج.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در پنج فصل نگارش شده است:
فصل اول: «کلیات طرح تحقیق»
* مقدمه
* بیان مسئله
* اهمیت موضوع تحقیق
* سؤالات تحقیق
* فرضیات تحقیق
* اهداف تحقیق
* پیشینه‌ی تحقیق
* روش تحقیق
فصل دوم: «مفاهیم نظری گنوس اسلامی و بررسی اجمالی جنبش‌های شیعی»
فصل سوم: «نگرشی بر منابع و مأخذ اصلی جنبش‌های شیعی و عرفانی و شـرحی بر تحولات سیاسی و فرهنگی قرون نخستین اسلامی»
فصل چهارم: «آشنایی با مفاهیم نظری عرفان اسلامی حسین حلاج»4
فصل پنجم: «جمع‌بندی و نتایج پژوهش و فهرست منابع»
نتایج حاصله از تحقیق.
