چکیده:
دوران امامت امام رضا (ع) (203-183 هـ ق) را می‌توان دورانی کم‌نظیر از لحاظ اعتقادي، فرهنگی و سیاسی محسوب نمود. افزایش تحرکات علویان در واپسین سال‌های امامت آن حضرت از مشخصه‌های این دوره می‌باشد؛ ویژگی‌های جنبش‌های علویان در این زمان، از جهات متعددي مانند تعداد، گستره‌ی جغرافیایی، خاندان‌های علوي شرکت‌کننده در آن و به تسلط درآوردن مناطق حساس خلافت عباسی بر اهمیت آن نهضت‌ها افزوده است و همین ویژگی‌هاست که مأمون را واداشت تا براي سرکوب آنان، پیشنهاد خلافت و سپس ولایتعهدي امام رضا (ع) را مطرح نماید. لذا ایشان را به مرو فراخواند و در پی مهاجرت آن حضرت سادات فراوانی به ایران مهاجرت کردند. ازجمله این مهاجران فرزندان حضرت امام موسی بن جعفر (ع) بودند که در کاروان‌های مختلف به‌سوی ایران رهسپار شدند. یکی از این سادات حضرت احمد بن موسی (ع) است که براي یاري امام رضا (ع) با کاروانی از خاندان خود از مدینه به ایران هجرت فرمودند و در نهایت در شهر شیراز توسط حاکم شیراز به شهادت رسیدند؛ مدفون شدن پیکر مطهر آن حضرت و کشف مقبره ایشان بعد از گذشت قرن‌ها از شهادت وي و ساخت بقعه ایشان در این شهر به نقطه تحولی تبدیل شد و شیراز و مردمان آن را از لحاظ مذهبی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادي، فرهنگی، هنري و... تحت تأثیر خود قرار داده است.
کلیدواژه‌ها:احمد بن موسی شاهچراغ (ع)، شیراز، امام رضا (ع)، مدینه، خراسان، مأمون.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مقدمه»
* اهمیت و ضرورت تحقیق
* هدف تحقیق
* پیشینه‌ی تحقیق
* روش تحقیق
* سؤالات تحقیق
* فرضیات تحقیق
* بررسی منابع و مآخذ
فصل دوم: «ولایتعهدي امام رضا (ع)»
* مقدمه
* قیام‌های علویان قبل از ولایت‌عهدی امام رضا (ع)
* تأثیر قیام‌ها بر مسئله ولایتعهدي
* هجرت امام رضا (ع) به خراسان
* امام رضا (ع) در خراسان و ولایت‌عهدی ایشان
* بیعت با ولایتعهدي امام رضا (ع)
* اهداف مأمون از ولایتعهدي امام رضا (ع)
* موضع‌گیری‌های امام در خراسان
* چگونگی شهادت امام رضا (ع)
* مهاجرت سادات به ایران
فصل سوم: «هجرت حضرت احمد بن موسی (ع)»
* مقدمه
* معرفی حضرت احمد بن موسی (ع)
* مناقب و فضایل حضرت احمد بن موسی (ع)
* اثبات امامت امام رضا (ع)
* دلایل جانب‌داری مردم از امامت احمد بن موسی (ع)
* زندگانی سیاسی حضرت احمد بن موسی (ع)
* هجرت احمد بن موسی (ع)
* چگونگی شهادت احمد بن موسی (ع)
فصل چهارم: «تاریخچه‌ی بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی (ع)»
* مقدمه
* ملاحظاتی در مورد بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی (ع)
* اثبات مدفن احمد بن موسی کاظم (ع) در شیراز
* چگونگی آشکار شدن مرقد احمد بن موسی (ع)
* جنبه‌های افسانه‌ای در کشف مرقد
* رد پیدایش مرقد در زمان عضد الدوله
* کشف مقبره حضرت در زمان اتابک ابوبکر بن سعد زنگی
* منشأ لقب «شاهچراغ» براي حضرت احمد بن موسی (ع)
* موقعیت مکانی بقعه حضرت در بافت قدیم شیراز
* واژه‌شناسی حرم حضرت احمد بن موسی (ع)
* معماري بقعه
* موقوفات بقعه
* موزه‌ی آستان حضرت احمد بن موسی (ع)
* زیارت و زیارت‌نامه حضرت احمد بن موسی (ع)
فصل پنجم: «آثار وجود بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی (ع) شاهچراغ در شیراز»
* مقدمه
* آثار مذهبی وجود بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی (ع)
* آثار اجتماعی بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع)
* آثار سیاسی وجود بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع)
* آثار اقتصادي بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع)
* آثار فرهنگی بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع)
* کارکرد هنري وجود بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع)
* آثار روانی وجود بقعه‌ی حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع).
* آثار تاریخی بقعه و شخصیت حضرت احمد بن موسی (ع)
نتیجه.
