چکیده:

 نظام استرآبادی از شعرای قرون 9 و 10 ه.ق و متولّد استرآباد است. وی شاعری است که مداح اهل‌بیت بوده و قصاید غرّایی در وصف امام علی (ع) و اهل‌بیت دارد. نیز قصایدی در مدح امرا و حکمای عهد تیموری در دیوانش وجود دارد. زبان شعری قوی، خلق تصاویر بدیع و خلاقانه و عشق و علاقه به اهل‌بیت (ع) از دلایل انتخاب این دیوان برای تصحیح بود. این تصحیح با پنج نسخه انجام شده است. این نسخ از کتابخانه‌ها‌ی مجلس شورای اسلامی، سپه‌سالار و ملی تهیه شده‌اند. نسخه‌ی اساس که از کتابخانه‌ی مجلس شورای اسلامی به‌دست‌آمده آمد، متعلق به قرن 10 ه.ق است و کمتر از نیم قرن پس از فوت شاعر کتابت شده است. این رساله به سه بخش تقسیم می‌شود. نخست: مقدمه که شامل زندگینامه‌، سبک‌شناسی، تأثیر نظام از شعرای پیشین، شباهت‌های شعر نظام با شعرای سبک هندی و معرفی نسخ می‌شود. در بخش دوم دیوان اشعار قرارگرفته‌است و دربردارنده‌ی صدوبیست و چهار قصیده، یازده ترکیب‌بند، یک ترجیع‌بند، هشتادویک قطعه، هشت غزل و چهل‌ویک رباعی است. دیوان نظام در نسخه اساس به دو جلد مجزا تقسیم شده است که در یک مجلد گردآوری شده‌اند. جلد نخست اختصاص به مدح ائمه دارد و جلد دوم در مدح حکام و موضوعات دیگر است؛ اما در این تصحیح قصاید بدون توجه به موضوع و بر اساس حروف الفبا تنظیم شده‌اند. در بخش سوم تعلیقات درج شده است. شرح ابیات دشوار، نام بحور عروضی، توضیح اشارات و تلمیحات، توضیح آرایه‌های ادبی پیچیده و دشواری‌های دستوری، فهرست نام‌ها و جای‌ها و فهرست لغات دشوار در این بخش به چشم می‌خورد.

نوشتن دیدگاه