چکیده:

 استفاده صحیح از سنت معصومین (ع)، با توجه به شرایط خاصی امکان‌پذیر است؛ و علم رجال، یکی از علوم اساسی در بهره‌گیری از احادیث بشمار می‌رود. در زمینه این علم، اکنون چهار کتاب از رجالیان گذشته، تحت عنوان اصول اربعه در اختیار می‌باشد. کتاب اختیار معرفه الرجال، مهم‌ترین کتاب از این اصول چهارگانه، می‌باشد که توسط ابوعمرو محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی تألیف گردید و پس از حذف مواردی از آن توسط شیخ طوسی (ره)، به‌صورت موجود تقدیم جامعه شیعه گردید. مطالعه درباره کتاب رجال کشی، مخصوصاً از آن جهت اهمیت دارد که این کتاب، قدیمی‌ترین کتاب رجالی شیعه است و بر اساس روش علمای متقدم رجالی که سبک سلسله سند و حدیث نگارش یافته است. بررسی و مطالعه دقیق کتابخانه‌ای انجام شده در اسناد محتوای احادیث، دیدگاه‌ها و نظرات دیگران نشان می‌دهد، 1) این کتاب توسط فردی خبره، متخصص و بصیر در اخبار و رجال تدوین شده است و بر مبنای محتوای کتاب، ابوعمرو، از آگاهان متقدم رجالی است، 2) این کتاب دارای امتیازات فنی برجسته‌ای در ابعاد: کاربرد دقیق اصطلاحات - معرفی مبسوط و کارشناسانه فرق شیعه، رجال فرق - جایگاه معصومین (ع) در علم رجال و نکات زیاد دیگری می‌باشد، از این نظر کتاب کشی دارای فواید رجالی ارزنده ایست، 3) اگرچه این کتاب دارای برخی اشکالات فنی می‌باشد ولی بسیاری از ایرادات گرفته شده بر کتاب معرفه الرجال، دارای توضیح فنی و قابل دفاع است و بخصوص در بخش احادیث ضعیف، است که ابوعمرو از روی بصیرت آن‌ها را در کتابش درج کرده است، 4) این کتاب دارای مباحث بسیار دقیق رجالی و منحصر به فردی مانند بحث اصحاب اجماع می‌باشد. در این پایان‌نامه سعی شده است با دیدگاهی نو به ابو عمر و کتابش توجه گردد و به زوایای بیان نشده‌ای درباره او و کتابش پرداخته شود، با همین هدف محتوای این نوشته در سه فصل و دو ضمیمه تنظیم گشت، در فصل اول: به تحقیق درباره وضعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تاریخی و جغرافیایی، شهرکش، زادگاه و محل زندگی مؤلف کتاب موضوع پایان‌نامه، پرداخته شده است. فصل دوم اختصاص به بررسی رجالی درباره ابوعمیر و کشی دارد و مطالبی چون دیدگاه‌ها، طبقه، شخصیت علمی شاگردان، شیوه‌های تحمل حدیث، مشایخ و ترجمه آنان مورد بررسی قرار گرفت. در فصل سوم به پژوهش فنی در زمینه‌های خصوصیات و امتیازات کتاب، اهمیت و مشکلات، اصالت و تغییرات، تاریخچه، نظم و کیفیت اختیار و اختصار شیخ در کتاب اختیار معرفه الرجال پرداخته شده است. علاوه بر فصول فوق، این رساله دارای دو ضمیمه فنی و ارزنده می‌باشد: 1) در ضمیمه اول کلیه اسناد احادیث کتاب کشی برحسب مشایخ و حروف الفبا مدون شده است و در پایان رساله تحت عنوان جدول طبقات اسناد رجال کشی ارائه شده است. 2) در ضمیمه دوم فهرست کلیه رجال مورد ترجمه در کتاب کشی تهیه شده است.

 مقالات مرتبط:

ویژگی‌های رجالی کتاب اختیار معرفة الرجال، سید حسین کنعانی، مشکو‌ة، تابستان 1389، شماره 107، (13 صفحه، از 141 تا 153)، (علمی _ ترویجی)
فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در سه فصل ارائه شده است:
فصل اول: «تحقیق درباره شهر کش»
* نام و معرفی شهر کش
* اختلاف‌نظر در محل قرار گرفتن کش
* جغرافیای تاریخی شهر کش
* تاریخچه کش
* وضعیت اقتصادی شهر کش
* وضعیت اجتماعی و فرهنگی کش
فصل دوم: «پژوهش رجالی درباره ابو عمر کشی»
* دیدگاه متقدمان درباره کشی
* توضیح چند نکته در ترجمه ابو عمر کشی از دیدگاه متقدمان
* دیدگاه متأخران درباره ابوعمر کشی
* سال تولد و وفات کشی
* طبقه ابوعمر کشی
* شخصیت علمی ابوعمر کشی
* طرق اتصال به ابوعمر کشی
* شاگردان و راویان حدیث از کشی
* فهرست مشایخ ابوعمر کشی
* طبقه‌بندی مشایخ کشی
* روش کشی در تحمل حدیث از مشایخ
* روش کشی در تحمل حدیث از مشایخ اهل سنت
* جمع‌بندی طرق تحمل کشی
* بررسی رجالی شرح‌حال مشایخ کشی
* ترجمه مشایخ اهل سنت ابوعمر کشی
فصل سوم: «بررسی رجالی کتاب اختیار معرفه الرجال»
* نام کتاب
* اصالت و تغییرات کتاب رجال کشی
* تاریخچه کتاب از تدوین کشی تا تدریس شیخ
* طریق شیخ طوسی به کتاب
* زمینه تدوین کتاب کشی
* اهمیت کتاب کشی
* خصوصیات و امتیازات رجالی کتاب کشی
* مشکلات موجود در کتاب کشی
* نظم و تقسیمات کتاب رجال کشی
* نظرات دیگران درباره کتاب کشی.

نوشتن دیدگاه