چکیده:
نوحه‌ها بخش عظیمی از ادبیات منظوم است که ریشه در فرهنگ پرمایه و کهن سرزمین ما دارد. سال‌های بسیار زیادی می‌گذرد که این نوع ادبی، پنجه در پنجه‌ی احساسات و عواطف فارسی زبانان انداخته و با محتوای نهفته در دل ادبیات و واژه‌های خویش انتقال دهنده آراء و عقایدی است که شالوده‌ی اندیشه جامعه را قوام می‌بخشد و بنای افکار آن‌ها را استوار می‌سازد. نقد و تحلیل همه‌جانبه اشعار نوحه و بررسی جامع ساختاری محتوای آن‌ها ما را در شناخت هرچه بیشتر و بهتر روند پیدایش، شکل‌گیری و تکامل نوحه‌سرایی و تقویت کارکردهای آن در آینده یاری می‌دهد. این پژوهش تلاش می‌کند با بازنمایی برجستگی‌های ساختاری و محتوایی نوحه‌های به‌جامانده از عصر قاجار به هدف فوق دست یابد. این پژوهش در پنج فصل تدوین گردیده است. در ابتدا پس از مقدمات پژوهش بررسی وضعیت سیاسی _ اجتماعی عصر قاجار مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه ضمن واکاوی تاریخچه سوگواری و نوحه‌سرایی در ایران تعریفی از نوحه را که در این پژوهش مورد نقد و تحلیل قرار خواهد گرفت ارائه داده و نخستین نوحه‌سرای زبان فارسی را معرفی نموده‌ایم. بخش اصلی تحقیق پیش رو را نقد و تحلیل برجستگی‌های ساختاری و محتوایی نوحه‌ها تشکیل می‌دهد. در این قسمت ضمن بررسی و عیار سنجی نوحه‌ها و شواهد متعدد و متنوعی ارائه گردیده و در پایان به عنوان حسن‌ختام مروری اجمالی بر زندگی و نمونه اشعار برخی از نوحه‌سرایان عصر قاجار صورت گرفته است.
کلیدواژه‌ها:ساختار، محتوا، نوحه، شعر، قاجاریه.
فصول پایان‌نامه:
این پژوهش در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مقدمه»
* طرح موضوع
* اهمیت و ضرورت تحقیق
* هدف تحقیق
* سؤالات تحقیق
* پیشینه تحقیق
* روش تحقیق
فصل دوم: «وضعیت سیاسی _ اجتماعی و ادبی عصر قاجار»
* وضعیت سیاسی _ اجتماعی عصر قاجار
* وضعیت کلی ادبیات و شعر مذهبی در عصر قاجار
فصل سوم: «تاریخچه سوگواری، نوحه‌سرایی و نوحه‌خوانی در ایران»
* نوحه؛ واژه‌شناسی و تعریف
* سوگواری در ایران پیش از اسلام
* سوگواری در ایران پس از اسلام
* نخستین نوحه‌سرای زبان فارسی
فصل چهارم: «نوحه و برجستگی‌های ساختاری و محتوایی»
* ویژگی‌های لفظی و ساختاری
* ویژگی‌های محتوایی و جان‌مایه
فصل پنجم: «نوحه‌سرایان و نوحه‌های برگزیده»
* یغمای جندقی
* صامت بروجردی
* جودی خراسانی
* نیّر تبریزی
* فدائی مازندرانی
* سید عباس جوهری
* هنر جندقی
* نوحه‌های دیگر
نتیجه‌گیری.
