چکیده:

 در پژوهش حاضر سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر داده‌های کتابخانه‌ای و تکیه بر منابع به این سؤال اصلی پاسخ گفته شود که مقتل‌های نوشته شده درباره‌ی واقعه‌ی کربلا از قرن هفتم تا دهم هجری قمری، از اندیشه‌های صوفیانه چه تأثیراتی پذیرفته‌اند؟ فرضیه‌ی ما این است که هم‌زمان با گسترش اندیشه‌های صوفیانه در جهان اسلام از قرن هفتم به بعد، رویکردهای صوفیانه نیز در مقتل نگاری کربلا در این دوره بیشتر شده است. این مطلب با مطالعه‌ی متون مکتوب این دوره و توجّه به یکی از شاخصه‌های اندیشه‌ی تصوّف در این دوره، یعنی نزدیکی آن به معارف شیعی قابل مطالعه و بررسی است. در این راستا سه مقتل مثیر الأحزان ابن نما، لهوف سید بن طاووس و روضه الشّهدا واعظ کاشفی به‌عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان داد که در دوره‌ی مورد بحث، با گذشت زمان تأثیرپذیری از تصوّف نیز در مقاتل بیشتر شده است. روضه الشّهدا اگرچه در مجموع یک کتاب تاریخی است امّا با توجّه به عقاید صوفیانه‌ی نویسنده‌ی آن و گرایش نقش‌بندی او و همچنین زمان نگارش کتاب یعنی اوایل قرن دهم که نزدیکی تشیّع و تصوّف بیشتر شده بود، با رویکردهای صوفیانه نگاشته شده است، امّا در لهوف این بُعد صوفیانه کم‌رنگ‌تر است و در مورد مثیر الأحزان که به لحاظ زمانی در آغاز این دوره نوشته شده است، نمی‌توان با قطعیت سخن از تأثیرپذیری از اندیشه‌های صوفیانه به میان آورد.

کلیدواژه‌ها:تصوف، مقتل نگاری کربلا.

فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در چهار قسمت ارائه شده است:
1) مبانی تحقیق
* بیان مسئله
* سؤالات تحقیق
* فرضیه‌های تحقیق
* روش تحقیق
* مفاهیم واژگان تحقیق
* بررسی و نقد منابع
2) نگاهی به اوضاع فرهنگی و سیاسی ایران از قرن هفتم تا دهم هجری قمری
* مغولان و ایلخانان
* تیموریان
* ترکمانان (قراقویولونها و آق قویولونها)
* اوضاع فرهنگی ایران از قرن هفتم تا دهم هجری قمری
3) نگاهی به تاریخ تصوف در ایران از ابتدا تا قرن دهم هجری قمری
* سیر پیدایش و تحول تصوف اسلامی از قرون نخستین تا قرن هفتم هجری قمری
* تصوف در ایران از قرن هفتم تا دهم هجری قمری
4) تصوف و مقتل نگاری کربلا از قرن هفتم تا دهم هجری قمری
* مثیر الاحزان و منیر سبل الاشجان (معروف به مقتل ابن نما)
* اللهوف علی قتلی الطفوف
* روضه الشهدا
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه