چکیده:

 در اوایل قرن دوم هجری فعالیت‌های سیاسی ضد اموی شدت گرفت و در این میان جریانی با گرایش سیاسی به خاندان پیامبر (هاشمیان) و با شعار شایستگی آن‌ها برای خلافت شکل گرفت. این جریان در اواخر دهه دوم قرن دوم هجری قدرت گرفت و نهایتاً توانست در 132 هـ امویان را شکست داده و به پیروزی رسد. حاصل پیروزی روی کار آمدن شاخه عباسی هاشمیان بود. حسنیان ـ یکی از شاخه‌های علوی هاشمیان ـ ضمن ابراز ناخرسندی از روی کار آمدن عباسیان، با حکومت جدید به مخالفت برخاستند. عبدالله بن حسن بن حسن (ع) با ادعای مهدویت و شایستگی پسرش محمد برای خلافت آغازگر این جنبش بود. حاصل این تلاش، پنج حرکت سیاسی در طول سال‌های 132 تا 176 هـ علیه عباسیان بود که ماهیت این حرکات، قدرت خواهانه و توأم با انگیزه‌های ارزشی و بعضاً برخاسته از احساس بوده و در قالب مهدویت، ایده‌های اصلاحی و شعار اجرای فرامین اسلام معطوف به ناشایستگی و ناکارآمدی حکومت عباسی مطرح شده است. گرچه این حرکات همسو، به‌جز یکی همگی با شکست مواجه شد ولی علاوه بر اینکه عباسیان را به تلاش برای مشروعیت‌یابی واداشت، توانست ضمن برجای گذاری آثار و پیامدهای مثبت و منفی در جامعه به‌ویژه برای علویان و پیروانشان، به وجود آورنده و مؤسس سلسله حرکات و فعالیت‌های سیاسی علویان علیه عباسیان و آغازگر درگیری‌های پردامنه نظامی علوی ـ عباسی در قرن دوم هجری و قرون بعد که برخی از آن‌ها به تأسیس حکومت‌های علوی انجامید باشد.

کلیدواژه‌ها:جنبش، حسنیان، عباسیان، وراثت، اعمام، خاندان، پیامبر (ص).

 مقالات مرتبط:

 معیار مشروعیت خلافت در چالش حسنیان (فرزندان عبدالله محض) با دولت عباسی، صادق آیینه وند، محمدحسن الهی زاده، علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، بهار 1384، شماره 53، (18 صفحه، از 1 تا 18)، (علمی _ پژوهشی).
 
فصول پایان‌نامه:

این رساله در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مقدمه و کلیات تحقیق»
* مقدمه
* کلیات تحقیق
* نقد و بررسی مآخذ
* مفاهیم
* سابقه تاریخی جنبش
فصل دوم: «ماهیت فکری جنبش»
* حقانیت در خلافت
* مهدویت
* ایده‌های اصلاحی
فصل سوم: «تکاپوی سیاسی»
* سیر تاریخی جنبش
* ماهیت حامیان جنبش حسنیان
* آسیب‌شناسی جنبش
فصل چهارم: «آثار جنبش»
* نتیجه‌گیری
* پیوست‌ها
* نامه‌ها
* سخنرانی‌ها.

نوشتن دیدگاه