چکیده:
صابئین قومی آرامی میباشند که محل سکونت اولیه آنان در مصر و فلسطین بوده و در شصت سال بعد از وفات حضرت یحیی، بر اثر زد و خوردهای شدیدی که با یهودیان داشتند، دیار و موطن اصلی خود را رها کرده بهسوی جلگه بینالنهرین که یکی از بلاد امپراتوری ایران در زمان اشکانیان بوده است مهاجرت و در منطقه حران ساکن شدند. این اقلیت دینی دارای رسوم و خط و زبان کهنی میباشد که وجود همین خط و زبان کهن باعث عدم دسترسی محققان و نویسندگان به اطلاعات کافی در مورد این قوم شده است؛ زیرا امروزه کمتر کسی یافت میشود که به خط و زبان این اقلیت آشنا باشد و همین عدم شناخت از خط و زبان مندائیان باعث گردیده که بسیاری از محققان و نویسندگان در مورد آنان راه خطا را پیموده و اوهامی دربارهشان تصور کنند. گفته میشود افراد همین فرقه بودند که عهد خلافت عباسیان، یکی از عوامل انتقال فرهنگ و دانش یونانی به مسلمانان بودند؛ زیرا در میان این جمعیت، گروه زیادی وجود داشتند که در رشتههای مختلفی از قبیل طب، نجوم، ریاضیات، هندسه و فلسفه کارآمد بودند و در پرتو همین علم خود، در دربار عباسی راه یافتند و بنا به گفتهی «ادوارد براون» تنها پرده نازکی از استتار را بر روی عقاید خود زده بودند؛ و اسم صابئین برای ایشان مانند زرهی بود که مانع حمله و تعرض دیگران میشد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و در زمان تدوین قانون اساسی، صابئین جنوب ایران ضمن ارسال یک نسخه از کتاب مذهبی خود به شخصیتهای مذهبی و افراد ذیصلاح، خواستار آن شدند که در قانون اساسی همردیف ادیان رسمی قرار داده شوند، که به علت نداشتن دلایل مکفی نتوانستند واضعان قانون را در این خصوص متقاعد سازند. ولی اخیراً رهبر معظم انقلاب آیتالله خامنهای دامبقائه، آنها را اهل کتاب معرفی فرمودند. عقاید صابئیها مانند یهود است. به خدا، خلقت، معاد، نبوت، شیطان، بهشت، جهنم و عالم برزخ معتقدند. آنها سیارات هفتگانه را نگهبان هفتاقلیم میدانند و ستارهی جدی قبله آنها است، به پیامبری حضرت آدم، نوح، ابراهیم، موسی و در آخر به یحیی بن زکریا ایمان دارند.
فصول پایاننامه:
این تحقیق در هشت فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «صابئین حران»
فصل سوم: «صابئین جنوب بینالنهرین یا صابئین بطایح»
فصل چهارم: «سازمان روحانیت صابی»
فصل پنجم: «تعالیم صابئین»
فصل ششم: «آیین دینی و آداب و رسوم اجتماعی صابئین»
فصل هفتم: «اوضاع اجتماعی _ فرهنگی و اقتصادی صابئین»
فصل هشتم: «پیوستها».