چکیده:

 بعد از هجرت پیامبر اكرم به مدینه، نخستین تجربه‌ی حكومت اسلامی در آن سرزمین شكل گرفت. شهر مدینه پایگاه اصلی دیانت و سیاست در عصر پیامبر (ص) به‌تدریج دچار تحول گردید و مركزیت سیاسی خود را از دست. داد با روی كار آمدن امویان كه اساس حاكمیت خود را بر پایه‌ی گرایش‌های قومی و قبیله‌ای بنا نهادند و جایگزین شدن سیاست دنیوی به‌جای سیاست دینی این مركز مهم، بیش از پیش به انزوا كشیده. شد با دگرگون شدن مبنای خلافت اسلامی و اتكای آن بر قهر و غلبه حاكمان (الحكم لمن غالب) و پس از آن موروثی شدن خلافت، دست صحابه به كلی از خلافت كوتاه شد. این تغییرات بنیادی، كه با مخالفت بزرگان اهل مدینه بیش از سایر نقاط مواجه می‌شد، اعمال سیاست‌های خاصی را نسبت به شهر اقتضاء می‌كرد مهم‌ترین اقدام امویان غیرسیاسی کردن مردم و غفلت از سیاست‌های جاری حكومت بود. به همین دلیل بود، كه مدینه به‌زودی به یكی از مراكز لهو و لعب، شعر و موسیقی و آوازه‌خوانی تبدیل شد. البته این در كنار حفظ موقعیت شهر به‌عنوان مركزی دینی و علمی بود، كه به دلیل حضور امامان شیعه، بزرگان صحابه و تابعین اجتناب‌ناپذیر می‌نمود. لذا در این دوره مدینه مركز مهم علوم دینی اعم از فقه، حدیث و تفسیر از سویی، فعالیت‌های غیردینی و حتی ضد دینی از سوی دیگر گردید. در واقع هر دو نوع فعالیت به‌منظور بركنار ماندن مردم از امور سیاسی بود مورد تشویق قرار می‌گرفت. در پژوهش حاضر وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مدینه در این دوره تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است.

 كلیدواژه‌ها:امویان، مدینه، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی.

 فصول پایان‌نامه:

این تحقیق در چهار فصل به ارائه مطالب خود پرداخته است:
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* سؤالات پژوهش
* فرضیات پژوهش
* مفاهیم و واژگان پژوهش
* اهداف پژوهش و ضرورت آن
* روش پژوهش
فصل دوم: «جغرافیای طبیعی و تاریخی مدینه»
* بررسی جغرافیای طبیعی و تاریخی مدینه
* ساختار سیاسی و اجتماعی مدینه قبل از ظهور اسلام
* وروداسلام به مدینه
* اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مدینه در عصر خلفای راشدین
فصل سوم: «وضعیت سیاسی مدینه در دوران امویان»
* خلفای اموی
فصل چهارم: «وضعیت اجتماعی و فرهنگی مدینه در دوران امویان»
* الف: وضعیت اجتماعی مردم مدینه
* ب: سیاست فرهنگی امویان در مدینه
نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه