چکیده:

 كمیت بن زید اسدی نخستین كسی است كه باب مناظره و احتجاج را در شعر باز كرده است؛ و شاعران متعهد شیعی دیگر از او پیروی نمودند. شاعران شیعه با بهره‌گیری از استدلالات عقلی و با اقتباس از قرآن و احادیث، همواره به دفاع از اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) و پیروان ایشان در برابر دشمنان ایشان می‌پرداختند. از شعرای متعهد شیعی، كمیت بن زید اسدی در دوره اموی و دعبل بن علی خزاعی در دوره عباسی با احتجاج به دفاع از حقّ غصب شده اهل‌بیت (ع) پرداختند. در اشعار كمیت و دعبل مبانی و مباحث احتجاج چهار عنوان اصلی دارد كه هرکدام دربردارنده زیرمجموعه‌ای می‌باشند: مبانی احتجاج با استناد به عقل (یعنی مخاطب قرار دادن عقل و دوستی اهل‌بیت، پاسخ به ادعای باطل ستمگران، دشمنی با ستمگران)، استمداد از عنصر عاطفه، احتجاج به آیات قرآن (یعنی شایستگی اهل‌بیت به خلافت و امامت، دوستی و مودت اهل‌بیت، پاسخ به ادعای باطل خلفای اموی و عباسی و هجو خلفای عباسی) و مبانی احتجاج با استناد به احادیث و روایات (یعنی جانشینی امام علی (ع) و مقام امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، حدیث كساء و احادیث دیگر). در این تحقیق پس از بررسی اوضاع سیاسی و وضعیت شعر در دوره حیات كمیت و دعبل، شرح حال كمیت و دعبل و ویژگی‌های شعری آن‌ها، به تجزیه و تحلیل شعر این دو شاعر بر مبنای احتجاج مبتنی بر شریعت پرداخته شده است.

كلیدواژه‌ها:شعر، احتجاج، كمیت بن زید اسدی، دعبل بن علی خزاعی.

فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق در پنج بخش ارائه شده است:
بخش اول: «وضعیت سیاسی دوره‌ی حیات کمیت اسدی و دعبل خزاعی»
* فصل اول: اوضاع سیاسی دوره اموی و بررسی شعر این دوره
* فصل دوم: اوضاع سیاسی دوره عباسی اول
بخش دوم: «حیات کمیت اسدی و دعبل خزاعی»
* فصل اول: آشنایی با کمیت اسدی و ویژگی‌های شعری وی
* فصل دوم: آشنایی با دعبل خزاعی و ویژگی‌های شعری وی
بخش سوم: «احتجاج و میانی آن در شعر»
* فصل اول: تعریف احتجاج و تاریخچه آن
* فصل دوم: مبانی احتجاج در شعر
بخش چهارم: «مقایسه مبانی احتجاج در شعر کمیت اسدی و دعبل خزاعی با استناد به شعر»
* فصل اول: مبانی احتجاج در شعر کمیت و دعبل با استناد به عقل و عاطفه
* فصل دوم: مبانی احتجاج در شعر کمیت و دعبل با استناد به آیات قرآن
* فصل سوم: مبانی احتجاج به احادیث و روایات در شعر کمیت و دعبل
بخش پنجم: «جمع‌بندی و نتیجه‌گیری».

نوشتن دیدگاه