چکیده:
اسماعیلیان نخستین پس از مرگ اسماعیل بن جعفر، نص امامت را بر فرزندش محمد نهادند و از امامیه جدا شدند؛ این جماعت پس از چند قرن موفق شدند؛ خلافتی شیعی را در سال (297 هجری) از مغرب به بار نشاندند و در سال (358 هجری) فاتحانه مصر را تصرف کرده و دامنه نفوذ دولت شیعی اسماعیلی مذهب را تا مغرب، یمن، شام، ایران، عراق و حتی هند بگسترانند، رسمی شدن کیش اسماعیلیه نخستین، نتیجه عزیمت فرهنگی فاطمیان به مصر بود. در طی تاریخ فرهنگی دولت فاطمیان، مجموعهای از آیینها و مراسم مذهبی شکل گرفت که بیتأثیر از مذهب تشیع نبوده است؛ آنان نیز مانند هر دولت شیعی مذهب رسوم و آیینی را در دورههای زمانی خاص برگزار میکردند که پارهایی از آنها در ردیف آیینهای دینی قرار میگیرد و پارهایی دیگر از این مراسم مربوط به فرهنگ و تمدن مصریان بود. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده و بر آن است تا با بررسی روند تصرف مصر توسط فاطمیان، سیاستهای مذهبی خلفایش و معرفی مراسم و آیینهای مذهبی و بومی، به تأثیر مذهب اسماعیلیه بر این مراسم و آیینها بپردازد.
کلیدواژهها:اسماعیلیه، فاطمیان، آیین، سیاست مذهبی.