چکیده:
در هر جمع، گروه، حزب و یا جامعه‌ای ممکن است افرادی تحت عنوان منافق وجود داشته باشند. تجربه نشان داده که شناخت منافقان بسیار مشکل و خطری که می‌توانند برای جامعه داشته باشند بسیار بالاست تا جایی که در مقاطع مختلف حتی بسیاری از خواص جامعه هم از این بابت ضربه خورده‌اند و به همین دلیل است که در لسان روایات وارده از امیرالمؤمنین (ع) به‌روشنی به این نکته می‌رسیم که منافق از کافر بدتر است، چون کفر کافر علنی و نحوه برخورد با او مشخص است، اما در مورد منافق قضیه به این شکل نیست. مخصوصاً اگر منافق بدذات و بدطینت در لباس دین و دین‌داری به میدان آید که در این صورت ممکن است طیف گسترده‌ای از جامعه به خاطر نداشتن بصیرت کافی تحت تأثیر شخصیت به‌ظاهر صلاح منافق قرار بگیرند و این همان موقعی است که کار رهبران جامعه در برخورد با منافقین بسیار دشوار می‌گردد. جامعه دوران امام علی (ع) و فضای سیاسی آن موقع آبستن حوادث مهم و پیچیده‌ای بود که منافقان در آن نقش اساسی داشتند. از این‌رو شناخت جو سیاسی آن موقع و بازشناسی گروه‌های منافق و نحوه رفتار امام علی (ع) با این گروه‌ها و افراد بسیار مهم و درس‌آموز است. در این پژوهش سعی شده چهره‌های منافق زمان امیرالمؤمنین (ع) معرفی و حرکت‌های منافقانه آنان مورد تحلیل و بررسی قرار بگیرد.
کلیدواژه‌ها:امیرالمؤمنین (ع)، نهج‌البلاغه، حکومت، نفاق، منافق، فتنه، شناخت.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در چهار بخش ارائه شده است:
بخش اول: «نفاق و منافق»
* فصل اول: کلیات
* فصل دوم: ترسیم سیمای منافقان
* فصل سوم: ریشه‌های نفاق
* فصل چهارم: راه‌های شناخت نفاق و منافقان
* فصل پنجم: اهمیت بحث نفاق در حکومت و دین
بخش دوم: «بازشناسی چهره‌های نفاق در عصر امام علی (ع)»
بخش سوم: «جریان شناسی نفاق در عصر امیرالمؤمنین (ع)»
* فصل اول: فتنه جمل
* فصل دوم: نقش منافقین در صفین
بخش چهارم: «مقابله امیرالمؤمنین (ع) با جریان‌های نفاق»
* فصل اول: روش مقابله امیرالمؤمنین (ع) با منافقان
* فصل دوم: آداب اخلاقی در نبرد با منافقان
نتیجه‌گیری.
