چکیده:
بی‌تردید ارائه و تبیین آموزه‌های عمیق اسلام که ریشه در کتاب و سنت دارند، نیازمند بستری مناسب است که تحقق آن در ارتباط مستقیم با همسویی یا عدم همسویی عناصر تأثیرگذار تاریخی است. وجود و تأثیر عناصر تاریخی یا همان اجزاء سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی اثرگذار بر روند ارائه محتوای عقاید شیعی و تبیین آن در دوره‌های مختلفی از حیات پیامبر و امامان، بر عرضه دستگاهی معرفتی که تبیین معارف آن از یک سیر اجمالی ـ تفصیلی و بدون پیدایش تغییر در مبانی آن برخوردار است، مهر تأیید می‌نهد. بر این اساس اندیشه‌های ناب اعتقادی شیعی بی‌آنکه برآمده از امری خارج از قرآن و سنت نبوی باشد و با لحاظ تمامی شئون آن تبیین شده است. در برابر این مهم، قضاوتی ناتمام در روش و استناد، از دیرباز تلاش دارد تا چنین بنماید که اندیشه‌های بنیادین شیعی برگرفته از پدیده‌های تاریخی محض و بدون بنیان مرصوص است. طرفداری از این دیدگاه را در دوره معاصر برخی نو اندیشان و نیز گروه فراوانی از مستشرقین بر عهده‌دارند. نوشته پیش رو بر اساس نظر نخست و در برابر نظر دوم ـ و اشاره‌ای گذرا به برخی آثار قائلین به آن ـ استوار گردیده تا با بررسی عناصر تاریخی و چگونگی اثرگذاری آن در تفصیلی شدن تبیین عقاید اهل‌بیت، فرایند نشر معارف ایشان را به نمایش بگذارد.
کلیدواژه‌ها:شیعه، عناصر تاریخی، تبیین عقیده، تبیین اجمالی ـ تفصیلی، امامت، نص، علم، عصمت.
مقالات مرتبط:
مدل تأثیر عناصر تاریخی بر تبیین اصل امامت، محمدتقی سبحانی، سید مصطفی مطهری، امامت پژوهی، پاییز 1392، شماره 11، (48 صفحه، از 115 تا 162).
فصول پایان‌نامه:
این پایان‌نامه در چهار فصل نگارش شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* سؤالات تحقیق
* دامنه تحقیق
* ضرورت و اهداف
* فرضیه تحقیق
* پیشینه تحقیق
* روش تحقیق
فصل دوم: «بررسی دیدگاه‌ها در تبیین مراحل اندیشه شیعه»
* دیدگاه‌های مختلف در تبیین مراحل اندیشه شیعه
* بررسی دیدگاه‌ها
فصل سوم: «نقش عناصر تاریخی در تبیین عقاید اهل‌بیت (ع)»
* مفهوم شناسی عناصر تاریخی
* نقش عناصر تاریخی در تبیین عقاید اهل‌بیت (ع)
فصل چهارم: «تطبیق تئوری مختار بر موضوع امامت»
* دوره‌ی پیامبر اسلام (ص) تا پایان دوره‌ی امامت امام سجاد (ع)؛ (پی‌ریزی اندیشه)
* دوره‌ی صادقین (ع)؛ (شکل‌گیری و شکوفایی معارف)
* دوره امام کاظم و امام رضا (ع)؛ (تثبیت و تصحیح اندیشه)
* از دوره امام جواد (ع) تا ابتدای عصر غیبت؛ (به‌کارگیری اندیشه).
